İçişleri Bakanlığının genelgesi ile 11 Mayıs Pazartesi günü faaliyetlerine başlayan AVM’ler için; Genel Esaslar, AVM ve AVM İçindeki İş Yerlerinde Bulunabilecek Müşteri Sayısı, Temizlik/Hijyen Kuralları, AVM’lerde Ortam Havalandırmasına İlişkin Kurallar, AVM’deki İş Yerlerinin Çalışma Kuralları, Çalışanlara Yönelik Önlemler, Denetim ve Eğitim Kurallarına ilişkin kurallar açıklandı.
İŞTE AVM KURALLARI
Genel Kurallar
1. AVM’lerin 10.00-22.00 saatleri arasında faaliyet yürütebilmelerine,
2. AVM’lerde bulunan/bulunacak çalışan, yönetici ve müşterilerin tıbbi maske/bez maske kullanmasının zorunlu olmasına, maske kullanımı hususuna riayet etmeyen kişilerin AVM’lere alınmasına müsaade edilmemesine, özellikle AVM çalışanlarının maskeleri nemlendikçe/kirlendikçe yenileri ile değiştirilmesine,
3. AVM’lerin giriş/çıkışlarında görev yapan güvenlik görevlilerinin fiili olarak görev yaptıkları süre boyunca maskeyle birlikte gözlük ya da yüz koruyucu/siperlik kullanmalarının zorunlu olmasına,
4. AVM’lere girişte çalışanlar dahi herkesin ateş ölçümünün yapılmasına ve ateşinin 38°C’den yüksek olduğu tespit edilen kişi/kişilerin içeri alınmayarak ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesine,
5. AVM’ye gelen müşterilerin mümkün olan en kısa süre içinde (içeride en fazla 3 saat kalınabilecektir.) alışveriş yapıp bahse konu alanlardan ayrılması esas olup, bu kapsamda, müşterilere sosyal mesafe kuralına riayet etmelerinin ve uzun süre AVM içinde kalmamaları yönünde afiş, sinevizyon, anons vb. yöntemlerle gerekli uyarıların yapılmasına,
6. AVM’lerin oturma, bekleme, dinlenme amaçlı kullanılan ortak alanlarının yanı sıra restoran/lokanta ile yeme-içme alanlarında bulunan tüm sandalye, koltuk ve masaların kaldırılmasına,
7. İçişleri Bakanlığının 21.03.2020 tarihli ve 5760 sayılı Genelgesi ile belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak AVM içerisinde bulunan lokanta ve restoranların al götür ve\veya paket servis şeklinde hizmet verebilmelerine, AVM’lerin toplu olarak faaliyet yürüttükleri yeme-içme katı vb. alanlarda sipariş vermek/siparişini almak üzere bekleyen müşteriler için bir metre aralıklarla sosyal mesafe uyarı işaretlerinin çizilmesine,
8. Danışma, iş yeri girişi, ödeme noktası vb. yerlerde sosyal mesafe kuralının göz ardı edilme ihtimaline karşı adı geçen alanlara bir metre aralıklarla sosyal mesafe uyarı işaretlerinin çizilmesine,
9. İçişleri Bakanlığının 16.03.2020 tarih ve 5361 sayılı Genelgesi kapsamında oyun alanı/merkezi, internet kafe, ganyan bayi, kafe, sinema, spor merkezi, hamam, sauna vb. işletmeler ve iş yerlerine yönelik kısıtlama tedbirlerinin uygulanmasına devam edildiğinden AVM’lerde bulunan anılan nitelikteki iş yerlerinin/işletmelerin faaliyetlerine izin verilmemesine,
10. Koronavirüs pandemisi süresince AVM’lerde konser, gösteri vb. toplu etkinliklerin yapılmasına müsaade edilmemesine,
11. AVM’lerin içinde bulunan berber, kuaför ve güzellik salonlarının, İçişleri Bakanlığının 5759 sayılı Genelgesinde yer alan kurallara riayet etmek şartı ile faaliyetlerini yürütebilmelerine,
12. AVM’lerin içinde bulunan asansörlerin yalnızca özel gereksinimi olan bireylerimiz tarafından kullanılmasına, bu kapsamda, asansör içerisinde sosyal mesafeyi korumak adına kişi/kişilerin durması gereken alanların aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretleriyle belirlenmesine,
13. AVM ziyaretçilerinin yönlerini bulma ve bulundukları lokasyondan bina içerisindeki bir başka yere (mağaza, otopark, bebek bakım odası, danışma, asansör vb.) nasıl gidecekleri konusunda rehber görevi üstlenen dokunmatik dijital yönlendirme sistemlerinin kapalı tutulmasına,
14. AVM’lerde, oto yıkama hizmeti ile vale hizmetinin geçici bir süreliğine verilmemesine, mescitlerin de Sağlık Bakanlığınca belirlenecek takvime kadar kullanılmamasına,
B) AVM ve AVM İçindeki İş Yerlerinde Bulunabilecek Müşteri Sayısı
1. AVM’lerin toplam inşaat alanından otopark, depo, tesisat katı/odası, yönetici/ odası, idari bürolar, çalışan yemekhaneleri, yangın merdiveni vb. müşteri kabul edilmeyen alanlar çıkarıldıktan sonra aktif müşteri/ziyaretçi kabul edilebilecek alanlarına aynı anda 10 m² ye bir kişi olacak şekilde müşteri kabul edilmesine (Örneğin; 1.000 m²’lik toplam aktif müşteri kabul edilebilecek alanı bulunan bir AVM’de aynı anda en fazla 100 müşteri bulunabilecektir.),
2. AVM’de faaliyet yürüten her bir iş yerinin toplam satış alanına (depo ve yönetici odası hariç, kalan deneme kabinleri dahil), müşteri ve çalışanlar dahil 8 m²’ye 1 kişi düşecek şekilde müşteri kabul etmelerine (Örneğin; 32 m²’lik bir iş yerinde toplam 4 kişi bulunabilecektir.),
3. Belediye imar müdürlükleri tarafından AVM’lerin onaylı mimari projeleri esas alınarak; AVM’nin aktif kullanım alanında aynı anda bulunabilecek müşteri sayısı ile her bir iş yeri için aynı anda bulunabilecek kişi sayısının Genelgenin B bölümü 1 ve 2 nci maddelerine göre ayrı ayrı belirlenerek resmi yazı ile AVM yönetimine tebliğ edilmesine ve her türlü iletişim kanalı ile müşterilere duyurulmasına,
4. AVM yönetimince, AVM’ye aynı anda kabul edilebilecek toplam müşteri sayısının, herkes tarafından görülebilecek bir şekilde (AVM girişlerine pankart şeklinde) asılmasına ve AVM’lerin internet sayfalarında bu bilgiye yer verilmesine,
5. AVM içindeki iş yerlerinin girişine de o iş yeri için aynı anda kabul edilebilecek müşteri sayısını gösteren pankart, afiş veya tabelaların asılması/konulmasına,
6. AVM yönetimince, aynı anda içeride bulunabilecek müşteri sayısı esas alınarak, AVM’ye giriş-çıkışı yönetecek bir sistem kurulmasına, içerideki müşteri sayısı maksimum sayıya ulaştığında içeriye kesinlikle müşteri/ziyaretçi kabul edilmemesine, Ayrıca giriş kapılarında oluşabilecek olası yoğunluğu önleyebilmek adına sosyal mesafeyi belirten ve en az bir metre aralıklarla herkes tarafından görülebilecek bir şekilde zemin işaretlemesi yapılmasına,
7. AVM’ye giriş-çıkışlarda müşterilerin karşılıklı temasını engellemek için tedbir alınmasına, müşterilerin mümkün olduğunca tek yönden giriş, tek yönden çıkış yapmasının sağlanmasına, bu amaçla yer işaretlemeleri ile yönlendirme yapılmasına,
C) Temizlik/Hijyen Kuralları
1. Kişisel hijyen/temizlik kurallarını sağlamak üzere AVM içerisinde ve iş yerlerinin girişinde el antiseptiği bulundurulmasına,
2. Toksik etkileri nedeniyle dünyadaki sağlık otoritelerinin (Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) kullanımını önermediği dezenfektan püskürtme sistemlerinin (dezenfektan tüneli vb. uygulamalar) AVM’lerde kullanımına izin verilmemesine,
3. AVM girişinde bulunan döner kapılar ile içeride bulunan yürüyen merdivenlerin bantları, kapı kolları, tırabzan ve asansör düğmeleri gibi sık dokunulan yüzeylerin üç saatte bir temizlenmesine ve gerekli dezenfeksiyon işleminin yapılmasına,
4. AVM’de bulunan ortak alanlar başta olmak üzere iş yerlerinin zeminlerinin günlük olarak su ve deterjanla temizlenmesine, sık dokunulan yüzeylerin (kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri vb.) temizliğine ayrıca dikkat edilmesine, bu kapsamda dezenfeksiyon işlemini sağlamak üzere gerekli dezenfektan maddelerinin kullanımının sağlanmasına,
5. AVM’lerde bulunan lavabo ve tuvaletlerin temizliğinde; muhakkak dezenfektan kullanılmasına ve tuvaletlere usulüne uygun el yıkama ve maske kullanımına ilişkin afişler asılmasına,
6. AVM tuvaletlerinde bulunan el kurutma makinelerinin kullanımının yasaklanmasına, bunların yerini tek kullanımlık kağıt havlu kullanımının sağlanmasına,
7. Tuvaletlerde sıvı sabun kullanılmasına ve muslukların sıvı sabun ünitelerinin mümkünse fotoselli olmasının sağlanmasına,
8. Tuvaletlerin ana giriş/çıkış kapılarının elle temas etmeden açılabilmesi için gereken sistemin en kısa zamanda kurulmasına,
9. İşyerlerinde bulunan bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer cihaz yüzeylerinin dezenfektan maddelerle silinerek gerekli dezenfeksiyonun sağlanmasına,
10. İş yerlerinde müşterilerin temas ettiği/edeceği çalışma tezgâhı ve ödeme terminalinin (post cihazı vb.) her müşteriden sonra mutlaka temizlenmesi/dezenfekte edilmesine,
11. AVM’lerin ortak kullanıma sunduğu, hasta ve özel gereksinimi olan bireylerimiz tarafından kullanılan tekerlekli sandalye vb. araçların bireysel kullanım sonrası mutlaka usulünce temizlenmesi/dezenfekte edilmesine,
12. AVM içinde bulunan çok sayıda müşteri tarafından kullanılan ATM noktası/alanlarına muhakkak el dezenfektanı konulmasına, müşterilerin ATM’lere temas etmeden el dezenfektanı kullanmaları konusunda ATM noktalarına/alanlarına uyarıcı afişler asılmasına, ayrıca ATM’lerin yoğun temas edilen yüzeylerinin her saat başı temizlenmesi/dezenfekte edilmesine,
D) AVM’lerde Ortam Havalandırmasına İlişkin Kurallar
1. AVM’lerin havalandırma sistemlerinde kesinlikle iç ortam havası kullanılmamasına,, havalandırma işleminin %100 dış ortam havası ile sağlanmasına,
2. AVM’lerin giriş kapılarında bulunan hava perdelerinin kesinlikle çalıştırılmamasına,
3. Merkezi havalandırma sistemleri dışında klima sistemlerinin kullanılmamasına,
4. Havalandırma işleminin bina kullanımda değilken (gece) dahi sürdürülmesine,
5. Havalandırma sisteminin filtrelerinin kontrollerinin ve değişimlerinin düzenli olarak yapılmasına, filtre değişimi aerosol oluşturacak işlem kabul edildiğinden bu işlem sırasında AVM personelinin N95/FFP2 maske, eldiven ve yüz siperliği kullanmasına, çıkarılan filtrenin çift kat poşetlenmek suretiyle atılmasına, ayrıca klima santrallerinin normal temizlik periyotlarının kısaltılmasına,
6. Kirli hava çıkışının yapıldığı noktalarda insan geçişinin engellenmesine,
E) AVM’deki İş Yerlerinin Çalışma Kuralları
1. İş yeri girişinde ve kasalarda (ödeme noktalarında) el antiseptiği bulundurulmasına ve doluluk durumunun belirli aralıklarla kontrol edilmesine,
2. Bu Genelgenin B bölümünün 2 nci maddesi gereğince; iş yerinde belirlenen sayıda müşteri olması halinde yeni müşteri girişini engellemek üzere giriş kapısının her iki tarafından tutturularak asılabilecek nitelikte basit kırmızı renkli bir kordon/şerit, plastik duba vb. materyallerin iş yerlerinde bulundurulmasına ya da iş yerlerince bu amaca hizmet edebilecek alternatif bir sistem kurulmasına,
3. İş yeri dışında bekleyecek müşterilerin, sosyal mesafe kuralını koruması adına aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde zemin işaretlemesinin yapılmasına,
4. AVM içinde bulunan iş yerlerinin kendi sektörleri ile ilgili yayımlanan/yayımlanacak olan kurallara ayrıca uymalarına,
5. Müşterilere deneme kabini içinde maskelerini çıkarmamaları gerektiğinin özellikle hatırlatılmasına,
6. Deneme kabinlerinin kullanılmaması esas olup ihtiyaç halinde her müşterinin en fazla 10 dakika deneme kabinini kullanabilmesine, müşteri çıktıktan sonra kabinin havalandırılmasına, sık kullanılan yüzeylerin uygun şekilde temizlenmesine,
7. Gerekli havalandırmanın sağlanması için ikiden fazla deneme kabini olan iş yerlerinde deneme kabinlerinin bir dolu bir boş kabin kullanımını sağlayacak şekilde ve dönüşümlü olarak kullanılmasına (Örneğin; ilk seferde 1,3,5; ikinci seferde 2,4,6 numaralı kabinlerin kullanılması gibi.),
8. Denenen Ürünlere Ultraviyole Işını Uygulanması işleminin; Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi ile Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezlerince insan sağlığına zararlı etkileri olması nedeniyle önerilmemesi göz önünde bulundurularak iş yerlerinde adı geçen işlemin kesinlikle uygulanmamasına,
9. Aynı ürünün farklı kişilere temas etmesine mahal veren deneme amaçlı ürün tanıtımlarının (özellikle makyaj malzemeleri vb.) yapılmamasına, deneme amaçlı ürünlerin doğrudan müşteriler tarafından kullanılmasına izin verilmemesine, bu ürünlerin yalnızca çalışanlar vasıtası ile kullanılması/denenmesinin (deneme/tester parfüm vb.) sağlanmasına,
10. Kasa önünde sıra beklerken durulması gereken yerlere, aralarında en az 1 metre mesafe olacak şekilde yer işaretlemesi yapılmasına,
11. Ödemelerde müşteriye kartla temassız ödeme yapabileceği hatırlatılarak mümkün olduğunca nakit ödemeden kaçınılmasına,
F) Çalışanlara Yönelik Önlemler
AVM yönetimi tarafından 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuat gereği alınması gereken tedbirlere ilave olarak;
1. AVM yönetimlerince, COVİD-19 virüsünün bulaşma şekli, hızı, kronik rahatsızlığı olanlarda hastalığın etkileri gibi Koronavirüs salgınının tüm etkileri göz önüne alınarak risk altındaki çalışanların durumu, ilave kullanılacak malzeme, araç, gereç temini ve kullanım şekli ve sistematiği, Koronavirüs tedbir, denetim ve takip sorumluluğundan doğacak idari yapılanma/görevlendirme ihtiyacı vb. hususlara ilişkin; içinde işyeri hekimi, halk sağlığı uzmanının da bulunacağı bir komisyon tarafından iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk tehdit değerlendirmesi yapılması veya yaptırılmasına,
2. Çalışan personelin ihtiyaç duyduğu koruyucu malzeme/ekipmanların işyerleri tarafından sağlanmasına,
3. COVİD-19 tanısı alan ya da COVİD-19 temaslı olması nedeniyle takibe giren personelin en az 14 gün çalıştırılmaması esasına riayet edilmesine,
4. Çalışan personel içerisinde; ateş, öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı vb. hastalık semptomları olanların ivedilikle ilgili sağlık birimine yönlendirilmesine,
5. AVM yönetimlerince, çalışan personelin tamamına COVİD-19 virüsünün bulaşma şekli, etkileri, alınması gereken tedbirler, el hijyeni, uygun nitelikte tıbbi maske takılması, maskenin nemlenmesi ya da kirlenmesi halinde değiştirilmesi, yeni maskenin takılması esnasında ise el temizliğine dikkat edilmesi konuları başta olmak üzere gerekli eğitimlerin verilmesi/verdirilmesine,
6. Personelin dinlenme alanlarında da sosyal mesafenin korunması ve maske takılması kuralına riayet etmesinin sağlanmasına,
7. AVM ve iş yerlerinde görev yapan personelin yemeklerinin kumanya şeklinde dağıtılmasına, kumanya sunumlarının tek kullanımlık malzemelerle (tabak, çatal, kaşık, bardak vb.) yapılmasına,
G) Denetim ve Eğitim Kuralları
1. AVM yönetimlerince, Koronavirüs salgınına karşı alınan tedbirlerine uyulup uyulmadığının takip edilip denetlenmesine ve tespit edilen uygunsuzlukların giderilmesinin sağlanmasına, bu amaçla her AVM için Koronavirüs Tedbirleri Sorumlusu/Sorumluları belirlenmesine,
2. Koronavirüs sorumlularının her saat başı iş yerlerinde alınması gereken tedbirler başta olmak üzere alınan/alınacak tedbirleri denetlemesine, aksaklıkları gidermesine ve varsa alınması gereken ilave tedbirler konusunda AVM yönetimini bilgilendirmesine,
3. Koronavirüs sorumlusu/sorumluları tarafından alınan tedbirlerin (alınan hijyen ve temizlik tedbirlerinin kontrolü başta olmak üzere her tedbir alanına ilişkin günlük denetim çizelgeleri ile) gerektiğinde ibraz edilmek üzere günlük çizelgeler ile kayıt altına alınmasına, AVM’de görevli güvenlik, sağlık ve temizlik personeline değişen/yeni iş tanımları, Koronavirüs kapsamında alınan tedbirler ve yapılması gerekenler hakkında teorik/pratik eğitimler verilmesine,
4. Valiliğimizce kurulan içinde halk sağlığı uzmanı ve makine mühendisinin bulunduğu beş kişilik komisyon tarafından AVM’lerin, Koronavirüs ile mücadele kapsamında belirlenen kurallara riayet edip/etmediklerinin haftada en az bir kez olmak üzere denetlenmesine karar verildi
