İlk kez 2019’un Aralık ayında Çin’in Wuhan kentinde çıkan ve 13 Ocak 2020’de ilk tanının konduğu COVİD-19 bir koronavirüs çeşitidir. Önce Çin’in tüm eyaletlerine daha sonra da tüm dünyaya yayılarak pandemiye neden oldu. 2012 yılından beri pandemi görmemiş dünyada bir anda hayat durdu ve insanlarda telaşa neden oldu. Akıllarda hep aynı sorular var. Covid-19 neden ortaya çıktı? Belirtileri neler? Nasıl korunuruz? Aşısı var mı? Koronavirüs nedir?Covid-19nedir? Bütün sorular aynı anda sorulunca herkesin kafası karıştı ve bir panik havası oluştu. Yazımızda tüm sorularınıza cevap vereceğiz ve koronavirüs hakkında her şeyi anlatacağız.
Koronavirüs, kuşlarda ve memelilerde çeşitli hastalıklara neden olan Coronaviridae Virüs ailesinin alt familyasındandır. Çoğu insanda meydana gelen nezle ve grip vakalarının nedeni koronavirüstür. Ancak bu virüs ailesinin çok fazla çeşiti vardır ve sıklıkla mutasyon geçirir. Bu nedenle kontrol altına almak ve yayılmasını önlemek zordur. Tüm çeşitleri çok hızlı yayılır. Koronavirüsün ilk ataları halen araştırılıyorken keşfi 1960’lara dayanıyor.
Yeni koronavirüs olarak bilinen COVİD-19, 2019 yılında Çin’in Wuhan eyaletinde ortaya çıktı. Vakaların ortaya çıktı ilk yerin eyalette bulunan hayvan pazarı olduğu biliniyor. Bazı koronavirüs çeşitlerinin hayvanlardan insanlara bulaştığı biliniyor. İlk COVİD-19 vakalarının da hayvan pazarlarında çıktığı düşünülürse, bu virüsün yarasa gibi hayvanlardan insanlara bulaştığı tahmin ediliyor.
Dünyada ilk tespit13 Ocak 2020’de, Türkiye’de ilk COVİD-19 vakası 10 Mart 2020’de ortaya çıktı. DSÖ Mart2020’de COVİD-19 salgınını pandemi ilan etti.
Bir koronavirüs çeşiti olan COVİD-19 dünyada pandemiye neden olan ilk koronavirüs değil. 2003’de keşfedilen SARS ve 2012 yılında ortaya çıkan MERS de koronavirüs çeşitleri arasında yer alıyor.
Koronavirüs genel olarak üst solunum yolu enfeksiyonları olarak kendini belli ediyor. Çoğu türü insanda boğaz ağrısı, bademcik şişmesi, ateş gibi belirtiler veriyor. Ancak SARS, MERS ve COVİD-19 gibi ölümcül olabilen türlerinin daha ağır belirtileri var.
Ortak olarak gördüğümüz belirtiler şunlar:
-Yüksek ateş
-Nefes darlığı
-Öksürük
-Titreme
-İştah Kaybı
-Halsizlik
-Kas ve doku ağrısı
-Koku Duyusu Kaybı
Covid-19 ve diğer koronavirüs tespitlerinde en önemli korunma yöntem kişisel bakım. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu için bulaşma şekli öksürük ve temas ile oluyor. Bu nedenle koronavirüsten korunmak için özellikle de açık alanlarda maske kullanmak ve diğer insanlarla aranıza en az 1,5 metre mesafe koymak. Aynı zamanda metal, kumaş gibi yüzeylerle temastan sonra elleri dezenfekte etmek. Dışarıdan geldikten sonra hiçbir yere dokunmadan 20saniye boyunca sabunlu suyla elleri yıkamak. Ellerinizi olabildiğince ağız, burun ve göz ile temastan uzak tutmak.
Koronavirüsün aşısı ile ilgili dünya genelinde hiçbir açıklama yoktu.11 ağustos2020’de Rusya Devlet Başkanı Vladamir PUTİN, Moskova’da geliştirilen aşının Sağlık Bakanlığı tarafından onaylandığını söyledi. Putin yaptığı açıklamada bir kızının da aşıyı yaptırdığını belirtti. Aşının isminin SPUTNİK V olduğu söylendi.
Bu açıklamadan sonra gözler Dünya Sağlık Örgütü’ne döndü. Rusya aşıyı gerçekten buldu mu? Rusya’nın açıkladığı aşı Dünya Sağlık Örgütü’nün onayından geçti mi?
Rusya Sağlık Bakanlığı ise bugün en çok merak edilen sorulardan birine yanıt verdi. Interfax’ın bakanlıktan aktardığı açıklamaya göre ‘Sputnik V’ adlı aşının üretimine başlandı. Bakanlığın resmi açıklamasında, “Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü tarafından corona virüsüne karşı geliştirilen aşının üretimine başlandı” denildi.
Putin’in gündemi sarsan açıklamasından sonra DSÖ’nden açıklama geldi. Temsilci “Rus sağlık yetkilileriyle yakın temas halindeyiz ve aşının olası ön yeterliliğine ilişkin görüşmeler sürdürülüyor.” Dedi. Yani Rusya’nın bulduğu aşı henüz Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasından geçmedi. Gözler hala DSÖ’den gelen açıklamada.
ABD Sağlık Bakan’ı Araz, Rusya’nın iddalı açıklamasından sonra şu sözleri kullandı: “ Önemli olan aşının ilk bulunması değil. Amerikan halkı ve dünya için etkili ve güvenilir olmasıdır.”
Covid-19 aşı çalışmaları için henüz yeni bir açıklama yok.
