Pamukkale Üniversitesi (PAÜ)’de Ziraat Fakültesi’nin kurulma çalışmalarının başlatılmasının ardından Serinhisar Leblebisinin kalitesinin ve çerezlik nohudun ürün veriminin artırılmasına yönelik ilk adımlar da atıldı. Geçtiğimiz günlerde Rektörlük Senato Salonu’nda PAÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kutluhan öncülüğünde gerçekleştirilen toplantı sonrası, Serinhisar için önemli bir ekonomik ve kültürel değer olan Serinhisar Leblebisinin kalitesini ve çerezlik nohudun ürün verimini artırmaya yönelik “Nohut Islahı Projesi” de hayata geçirildi. Konuya dair açıklamada bulunan Rektör Kutluhan, “değerli hocalarımızla yaptığımız toplantıda bu yöndeki çalışmalar için ilk adımı attık. PAÜ çatısı altında geliştirilecek olan bu tür projeler, Denizli için öneme sahip diğer tarım ürünlerinin ıslah çalışmaları ile devam edecek. PAÜ, tarım alanında da adından sıkça söz ettirecek ve bu konuda söz sahibi olacak” dedi.
PAÜ Bitki Genetiği ve Tarımsal Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (PAÜ BİYOM), Tohum Islah ve Genetik Uygulama ve Araştırma Merkezi (TİGAM), Çal Meslek Yüksek Okulu (Çal MYO), Çivril Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu ve Tarım ve Orman İl Müdürlüğü’nden nohut ıslahı alanında araştırmacı ve uzmanlar, PAÜ Bitki Islahı ve Tohumculuk Topluluğu adı altında bir araya geldi. Çerezlik nohut üretiminde sektörün ihtiyaç duyduğu kalite ve katma değerin arttırılması yönünde, nohutta yaygın olarak görülen antraknoza dayanıklılık, verim ve kaliteyi artırmaya yönelik kriterler araştıracak olan ekip, bunun yanında geleneksel ıslah çalışmalarının dışında mutasyon ıslahı yöntemi ile de çalışmalar yürütecek.
Projenin ilk toplantısı PAÜ BİYOM ev sahipliğinde, nohut ıslahı alanında çalışan akademisyen ve araştırmacılar ile Tarım ve Orman İl Müdürlüğünden yetkililerin katılımı ile gerçekleştirildi. Nohut projesinin yol haritasının belirlendiği toplantıda, Denizli de üretici ve sektör tarafından tercih edilen nohut çeşitleri, yerel popülasyonların belirlenmesi konusu ele alındı. Toplantıda ayrıca çerezlik nohut üretiminde sektörün ihtiyaç duyduğu kalite ve standartların belirlenmesi, piyasanın önemli nohut çeşitlerinin hastalıklara ve kuraklığa dayanım düzeyleri ile ilgili olarak bir çalışmanın önümüzdeki günlerde başlatılması kararları alındı.
Proje kapsamında nohut üretim denemeleri, Çal Çivril, Tavas ve Acıpayam ilçelerinde gerçekleştirilecek. Nohut ıslah programı çerçevesinde ilk aşamada abiyotik ve biyotik streslere dayanıklı, sektör tarafından tercih edilen çeşitlerin kalite ve verimleri belirlenecek. Çerezlik ve yemeklik nohut sektörü içerisinde yer alan kurum ve kuruluşlarında da dâhil edileceği, ilgili kurum ve kuruluşlar ile fikir alışverişi ve iş birliği konularının ele alınacağı yıllık toplantıların yapılması da alınan kararlar arasında.
Toplantının sonunda proje hakkında açıklamalarda bulunan PAÜ BİYOM’da araştırmacı ve Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Ramazan Alan şunları söyledi: “Nohut ile ilgili çok detaylı bir araştırma programı başlattık. Islah ve arazi uygulamaları ile ilgili görüşlerin paylaşıldığı bir toplantı gerçekleştirdik. Denizli ve çevresinde, nohut üretim alanlarında mevcut çeşitler ve bu bölgede yeni çeşit olabilecek materyallerle uygulama parsellerinin kurulması ve bu parsellerin, bu endüstri içinde bulunan akademisyen, üretici ve nohudu çerezlik ürünlere dönüştüren kuruluşlarla gözlemleyeceğiz. Şu anda oluşturduğumuz ıslah programında önceliğimiz antraknoz gibi hastalıklarla nasıl mücadele edileceği konusu olacak. Bu tür hastalıklara karşı dayanıklı çeşitlerin var olduğu ancak bölgede çok yaygın olmadığı gördük. Sadece Denizli için değil Türkiye ve Dünya standartlarına uygun bir araştırma programı içerinde inşallah yeni çeşitlerimizi geliştireceğiz. Bu çalışma, daha sonra yapılacak çalışmalar için iyi bir model olacaktır. Islah bir süreç. Hemen bir ya da iki yıl içinde size sonuçlar çıkarmaz ama bu öğrenme sürecidir. Üniversitemizde geliştirdiğimiz çalışmalarda kendimize en az üç yıl veriyoruz. Bizim burada yaptığımız ıslah çalışmaları sayesinde, nohut alanında da şansımız çok yüksek. Nohutta bu tür çalışmalar daha önce hiç yapılmamış. Nohut klasik ıslah yöntemleri ile ıslah edilen bir ürün. Bu konuda ıslah metotları geliştirebilirsek ticari potansiyeli yüksek, hastalıklara ve iklim koşullarına karşı dayanımı yüksek ürünler elde edeceğimizi ümit ediyorum.”
PAÜ BİYOM’da araştırmacı ve Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fevziye Çelebi Toprak “Bugün burada, Tarım ve Orman İl Müdürlüğünden yetkililer geldi. Üniversitemizin diğer ilgili merkezlerinden hocalarımız ve araştırmacılarımız ile birlikte nohut ile ilgili çalışmalar yapmak üzere bir araya geldik. İnşallah, nohut ıslahı ve çerezlik leblebi alanındaki bu çalışmamız Denizli’mize ve Serinhisar’ımıza hayırlı olur.” dedi.
Çal MYO Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Organik Tarım Programı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmet Yıldırım, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada şunları kaydetti: “Islah, bitki koruma ve yetiştiricilik alanlarında çalışan araştırmacılar ve Tarım ve Orman İl Müdürlüğünden yetkililerin bir araya gelmesi sebebiyle bugünkü toplantı oldukça önemliydi. Denizli’nin önemli bir konusu olan özellikle çerezlik nohut ile ilgili olarak konuları ele aldık. Nohut ıslah metotlarının geliştirilmesi ve hastalıklara karşı dayanımını belirlemek adına Çal, Çivril, Acıpayam ve Tavas’ta denemeler yapacağız. Böylece hem istenilen kalitede çerezlik nohut elde etmeyi, hem de yeni çeşitlerin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalar gerçekleştireceğiz. Bu projenin, Üniversitemizin Denizli’ye önemli bir katkısı olduğunu düşünüyorum. ”
PAÜ Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Organik Tarım İşletmeciliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oktay Erdoğan: “Üniversite olarak bizler, bitki korumacılar, ıslahçılar, yetiştiriciler ve gıdacıların neler yapılabilir konusu masaya yatırıldı. Denizli’nin farklı iklimine sahip bölgelerindeki arazilerde denemeler yapacağız. Antraknoz dayanım ve verimi arttırmaya yönelik çalışmalar yapılması planlandı. Denizlili üreticimizin talep ettiği çeşitleri geliştirmeyi umuyoruz. Ekonomik ve kültürel anlamda Üniversitemiz ve diğer paydaşlarının da içerisinde yer aldığı bu konu amacına ulaşmış olur.” şeklinde konuştu.
Çal MYO Müdürü Dr. Öğ. Üyesi Aysel Yeşilyurt Er, konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada şunları kaydetti: “Bilindiği gibi Çal’da bulunan uygulama arazimizde bölge için öneme sahip olan tarım ürünleri konusunda bilimsel çalışmalar yürütüyoruz. Tarım ve Orman İçe Müdürlüğü, Ziraat Odası, Halk Eğitim Müdürlüğü ile yoğun bir çalışma içerisindeyiz. Bölgedeki yerel çeşitlilik konusuna ciddi bir şekilde yöneldik. Yöre için önemli olan Hançalar bamyasını ön plana çıkarmak için çalışmalarımıza başladık. Nohut projesi için Sayın Rektörümüzün önderliğinde güzel bir grup oluşturduk. Üniversitemizden tarım alanında etkili hocalarımız ile bu grup kuruldu. Yerelde Denizli’mizin ve Ülkemizin ekonomisinde ya da kültüründe önemli olan tarım ürünlerini ön plana çıkartmaya yönelik çalışacağız. Nohut projesi ile ilk çalışmamıza başlıyoruz. Bilimsel çalışmaların ardından uygulama çalışmaları, Çal’daki arazimizin de içinde bulunduğu farklı bölgelerde devam edecek.”
