Yeni kıyafetler, yeni tanışılan insanlar, bir araya gelen akrabalar, bayram harçlıkları ile bayramlar çocuklar için tam bir eğlence kaynağı. Ancak özellikle kurban bayramı bazı çocuklar için travmatik sonuçlar doğurabiliyor. Peki kurban bayramının çocuklar için travmaya dönüşmemesi için ne yapmalı? Psikonatus Danışmanlık Merkezi Psikologlarından Nida Altan Ateş, Kurban Bayramı’nda çocukların nasıl etkilendiğini ve ebeveynlerin bu durumun önüne geçebilmesi için yapması gerekenleri Egeyön Haber’e anlattı.
Tüm bayramlar çocuklar için bayram harçlığı, yeni arkadaşlar neşe kaynağı olarak görülse de Kurban Bayramı çocuklarda travmatik anılar olarak kalabilir.
Psikolog Nida Altan Ateş konu ile ilgili şunları söyledi:
Bayramlar genelde en çok çocukları mutlu eder. Yeni kıyafetler alınır, hediyeler ve bayram harçlıkları verilir, çocuklar kuzenleri ile bir araya gelip eğlenceli zamanlar geçirirler. Dolayısıyla bayramlar çocuklar için keyifli ve eğlenceli zamanlardır. Ancak, bunların yanı sıra Kurban Bayramının çocuklar için oldukça kritik bir tarafı olduğu da unutulmamalıdır. Bazı çocuklar bu bayramları güzel ve eğlenceli zamanlar yerine; kan ve vahşet içeren travmatik bir anı olarak hatırlayabilirler. Bu yüzden ebeveynler kurban bayramlarında çok dikkatli olmalıdır.
Öncelikle, bayramın çocuğa açıklanma şekli çok önemlidir. Her ne kadar bu dini bir bayram olsa da 12 yaşından küçük çocuklar; din, sevap, günah gibi soyut kavramları anlamakta ve anlamlandırmakta zorlanacakları için çocuklara bayramın sosyal yönleri öne çıkarılarak anlatılmalıdır. Bu bayramın amacının paylaşma olduğu vurgulanarak, et yiyemeyen insanlara bunu ikram etmenin ve herkesin et yiyebilmesini sağlamanın bu bayramın temeli olduğu şeklinde çocuklara anlatılabilir. Kurban Bayramının ortaya çıkışını temsil eden dini hikayeler üzerinden kurbanı anlatmak çocukları olumsuz etkileyebileceği için bunu soyut kavramları anlayabilecekleri 12 ve üstü yaşlara gelmeden anlatmamak çocukların psikolojik sağlığı için daha uygundur. Bazı ailelerin özellikle erkek çocuklarına Kurban Bayramının anlamını ve önemi aktarmak için “Allah bu bayramı göndermeseydi seni kesecektik”, “Allah için kan akıtıyoruz” şeklindeki açıklamaları küçük yaştaki çocuğa ciddi zararlar verebilir. Ayrıca bu durumda çocuk; “din ve Allah” kavramlarını korku ile özdeşleştirecektir. Aynı şekilde, kurbanı çocukları izletmek de çocukta bayramı ve dini kavramları korku ile özdeşleştirmesine ayrıca çocukta şiddetli ölüm korkusu oluşmasına sebebiyet verir.
Aileler bu süreçte; çocuğun kurbanlık hayvan ile temas halinde olmasına ve onunla duygusal bağ kurmasına izin vermemelidir. Çocukların kurbanla ilgili sorularına yaşlarına uygun kısa ve dürüst cevaplar verilmedir. Çocuk kurban eti yemek istemediğinde buna saygı duymalı ve zorlamamaları gerekmektedir. Şayet çocuk kurban kesimine şahit olmuşsa duygularını ifade etmesine izin verilmeli, çocuğa “öyle denmez günah” ya da “bunda korkulacak bir şey yok, buna ağlanmaz” gibi söylemler ile duygularını bastırmasına neden olunmamalıdır. Çocukta; altını ıslatma, ölüm korkusu, yalnız kalmaktan korkma olumsuz durumlar gözlemlendiğinde bir uzmandan destek alınmalıdır.
