Sınav zamanı geldi çattı. 2 milyon civarında adayın gireceği YKS sınavı bu hafta sonu gerçekleştirilecek. Peki sınav günü bilişsel kapasitemizi arttırmak için nasıl beslenmeliyiz? Nelere dikkat etmeliyiz? Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Sinem Ece Çaparoğlu açıklıyor.
Sağlıklı beslenmek, aslında vücudumuzun bize doğru cevap vermesini sağlayacak en temel şeydir. Bu sayede sağlıkla ilgili yaşadığımız ya da yaşayacağımız sorunları minimuma indirmiş oluruz. Sağlıklı beslenirsek beynimiz daha fazla kapasiteyle çalışır ve konuları daha rahat anlayabilir hale gelir. Sağlıklı beslenmek de tabii ki kahvaltı ile başlıyor. Kahvaltı yapan gençlerde ve çalışanlarda gün içerisinde bilişsel kapasitenin daha fazla olduğu bilimsel araştırmalar ile ispatlanmıştır.
“Beslenme Alışkanlıklarımız, Geleneksel Beslenme Şeklimizden Farklı Olmaya Başladı”
Günümüzdeki beslenme şekli, bizim geleneksel Türk beslenme tarzından farklı olmaya başladı. Bizim geleneksel Türk kahvaltılarımızda aslında çok ciddi bir sorun yoktur. Fakat günümüzde waffle, pankek gibi şeyler ile beslenme, kahvaltıda çok fazla portakal suyu, kahve ve çay gibi şeyler tüketme durumu söz konusu olabiliyor. Biz bunları kesinlikle istemiyoruz. Çünkü böyle beslendiğimiz zaman almamız gereken tüm besin gruplarını almamış oluyoruz ve vücudumuzda mutlaka bir eksiklik söz konusu oluyor. Kahvaltıda tüketilen fındık kremaları, reçeller, meyve suları ya da asitli içecekler ile doygunluk hissimizi çok fazla sağlayamıyoruz. Bu yüzden de gün boyu kan şekerimiz yüksek seyrediyor ve de asla doymuyoruz.
Tok Kalmak İçin Karbonhidrattan Ziyade Protein Ağırlıklı Kahvaltılar Yapın
Sınav zamanında oturumlar çok uzun sürdüğü için o sırada açlık yaşamak istemiyoruz. Sabah kahvaltısını karbonhidrattan ziyade protein ağırlıklı yaparsak daha fazla tok kalmayı sağlayabiliriz. Aynı zamanda süt ve yumurta, bizim sinir sistemimizi güçlendirecek fosfor ve potasyum açısından da oldukça zengindir. Bu yüzden süt, yumurta ve peyniri asla kahvaltımızdan eksik etmemeliyiz. Ekmek konusuna gelince, zaten hiçbir zaman beyaz ekmek istemediğimiz gibi, sınav döneminde de beyaz ekmek istemiyoruz. Tam buğday unlu, çavdarlı veya kepekli ekmekleri rahatlıkla tüketebiliriz. Porsiyona çok dikkat etmeliyiz. 2 dilimden fazlasını genellikle tavsiye etmiyoruz.
Peki Bu Uzun Süren Sınav Süresince Acıkmamak İçin Neler Yapmalıyız?
Alışılagelmiş durumlar vardır bu konuyla alakalı. Örneğin, ‘Sınavda acıktığınızda bir şeker ya da tatlı bir şeyler atın ağzınıza’ ya da ‘Beyin, şeker ile çalışıyor gibi’. Beyin şeker ile çalışıyor ama o şeker, bu şeker değil aslında. Bizim basit şekerler dediğimiz beyaz şekerleri, biz kesinlikle istemiyoruz. Acıktığımız zaman, eğer ki öyle bir şeker alırsak kan şekerimiz hızlıca artar ve de bu beynimizin ekstra çalışmasından ziyade bizi aslında hantallaştırır. O yüzden, bizim için sınav sırasında beslenmede kesinlikle basit şekerler olamaz. Bunlardan kesinlikle uzak durmalıyız. Bunun için çerezler, bizim için uygun olabilir. Fındık, fıstık, badem, çiğ badem gayet uygun atıştırmalıklardır. Zaten süre ile yarışıldığı için çok fazla atıştırmaya vaktimiz de olmuyor. Mümkün oldukça bizi az oyalayacak şeylerden olan; fındık, ceviz, bademi ağzımıza atabiliriz. Böylelikle şekerimiz düşmez, sınavımıza rahatlıkla devam edebiliriz.
Sınav Günü Tuz Tüketimine Dikkat!
Sınav günü, çok fazla tuz tüketmemeye dikkat edin. Kahvaltıda sucuk ya da çok tuzlu peynirler ya da o atıştırmalıklar sırasında tuzlu badem, tuzlu fıstık gibi şeyler tercih etmeyin. Çünkü tuz olduğu anda bizim susama hissimiz artacaktır. Sınav süresinde tuvalete gidecek vakit olmadığından çok fazla susamak istemeyiz. Sıfır tuz demiyoruz ama mümkün olduğunca ilave tuzlardan kaçınalım.
Rutininizi Bozmayın!
Bunlar haricinde bizim sınavdan bir gün öncesinde de dikkat etmemiz gereken şeyler var. Bir gün öncesinde dikkat etmek derken de, her zamanki rutinimiz ne ise lütfen ona devam edelim. Ertesi gün sınav var diye yeni bir şeyler denemeyelim. Normalde hayatımızda olmayan bir şeyi beslenmemize katmayalım. İşte ‘Şu besini yiyince sınav daha iyi geçiyormuş, konsantrasyon artıyormuş’ gibi şeyler duyup daha önce yemediğiniz o besini yerseniz eğer; o besin sizin bağırsak sisteminizi bozabilir. Sizin için riski bir besindir. O yüzden kesinlikle istemiyoruz. Rutinlerimiz aynen devam etmeli.
Dışarıdan Yemek Yemeyin
Dışardan bir hafta boyunca yemek yememenizi tavsiye ediyorum. Mümkün olduğunca alıştığımız besinlerle beslenelim. Bunların haricinde, sınav öncesinde mümkün olduğunca gaz yapan yiyeceklerden uzak durmalıyız. Sınav süresince rahatsızlığını hissedebileceğimiz için gaz yapan yiyecekleri tercih etmemeliyiz.
Bilişsel Aktivitelerinizin Gelişmesi İçin Sağlıklı Beslenin!
Sınav döneminde bunlara dikkat etmeliyiz evet ama, bizim zaten bilişsel aktivitemizin gelişmesi için beslenmemize katmamız gereken şeyler olduğunu unutmamalıyız. Özellikle Omega 3 ve antioksidanlar. Omega 3’ler nelerdir? Balık, balık tüketmiyorsak da cevizdir. Haftada 2 ya da 3 gün balık tüketmemiz lazım. Çok fazla balık tüketmiyorsak da kahvaltımızı 2 tam cevizle zenginleştirebiliriz. Ara öğünlerde de aynı şekilde cevizi tercih edebiliriz. Antioksidanlardan zengin beslenmek de bizim için faydalı olacaktır. Çünkü vücudumuz zaten yoğun stres altında ve biz aldığımız besinler ile de vücudumuzdaki stresi arttırıyoruz. Bu antioksidanlar, bizim vücudumuzdaki zararlı bileşiklerin vücudumuzdan uzaklaşmasını sağlar. Antioksidanlar zaten vücudumuzda olabilecek kolay şeylerdir, temin edilmeleri de kolaydır. Kuru siyah üzüm çekirdeği en fazla antioksidan olan besindir. Onun haricinde siyah erik kurusu olabilir. Yani bir sebze ya da meyvenin rengi ne kadar koyuysa, mor ve kırmızıya yakınsa antioksidan değeri o kadar yüksek demektir. Öğünlerimizi bunlar ile zenginleştirmeye bakalım. Ana öğünlerde de, koyu yeşil yapraklı sebzelerden beslenmek antioksidandan zengin beslenmemizde faydalı olacaktır.
