Uyku hakkında bilmeniz gereken çok şey var, uykusuzluk nedir, nedenleri nelerdir? Gün içinde sürekli uykunuzun geliyor olmasına neler sebep oluyor olabilir?
Uykusuzluk nedenleri arasından kaliteli bir uyku için kontrol altına alabileceğiniz faktörleri ve kaliteli bir uyku için neler yapabileceğinizi sizin için derledik. Uykusuzluk nedenlerini merak ediyorsanız tüm sorularınızın cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Uyku, sağlık sorunlarından beslenme alışkanlığına kadar birçok faktörden etkilenebilir. Kaliteli bir uykunun sosyal yaşantımıza etkisi olduğu gibi sağlığımız için de ciddi etkileri vardır. Uyku, gün içinde öğrenilen bilgilerin hafızaya işlenmesi, kasların dinlenmesi gibi önemli vücut faaliyetlerini gerçekleşmesi sürecidir. Yani güne zinde uyanabilen bir birey kaliteli bir uyku süreci geçirmiş demektir. Ancak kaliteli bir uyku çekememenin, güne yorgun başlayıp gün içinde uykusuzluk çekiyor olmanızın birçok nedeni olabilir. Çoğu uykusuzluk sebebi psikolojik olabileceği gibi bunların yanında sizin kontrol altına alıp uykusuzluğun önüne geçebileceğiniz sebepleri de olabilir.
Bunlardan bazıları:
YAŞAM TARZI
Uykusuzluk problemi çekiyorsanız ve bu durum sizin için sorun haline gelmeye başladıysa öncelikle yaşam tarzınızı düşünmeniz gerekiyor. Çünkü düzensiz bir yaşam tarzı uykusuzluğun baş düşmanıdır. Düzensiz beslenme, uyku saatlerindeki belirsizlik gibi etkenler yaşam tarzınızda hem uyku kaliteniz hem de sağlığınız için düzenlemeniz gereken bir faktör.
İş, okul, aile ve maddi durumlar gibi birçok şey strese sebep olabiliyor. Uyku öncesinde canınızı sıkabilecek şeyleri düşünüyorsanız bu uykuya dalmanızı güçleştirebilir. Stres sadece beyni değil tüm vücudu aktif hale getiren bir etken olduğu için uyku sürecini güçleştirecektir. Savunma psikolojisi ile vücudun sürekli tetikte olmasına sebep olan stres faktörünün önüne geçmek için harekete geçmeniz gerekebilir. Son zamanlarda yaşadığınız olumsuz durumları bir kenara bırakarak olumlu düşüncelerle uykuya dalmayı tercih etmelisiniz.
Birçoğunuz uykusuzluk çektiği için uyku ilacına yönelmiş olabilir. Uyku ilacı, vücut dengenizi bozabileceği gibi uzun süre kullanımda bağımlılık yaratabilecek türden bir ilaçtır. Bu yüzden doktor tavsiyesi ve doz önerisi dışında uyku ilacı kullanmamanızı tavsiye ederiz.
Bunun yanında tedavi amaçlı kullandığınız ilaçların yan etkilerini dikkate almalısınız. Yan etkileri arasında uykusuzluk olan ilaçları doktorunuza danışarak değiştirebilir ya da tedavinize uygun şekilde dozunu azaltmasını rica edebilirsiniz.
Yaşam tarzı faktöründe de bahsettiğimiz gibi beslenme saatlerinin düzensiz olması uykusuzluğa sebep olabilecek etkenlerden. Bunun yanında uyku öncesi aşırı yağlı şeyler tüketmek, fazla yemek yemek mideyi harekete geçirir. Aşırı baharatlı yiyecek tüketimi de tıpkı aşırı yemek gibi sindirimi güçleştirdiği için uykusuzlukta önemli bir rol oynar. Bunun için uyku öncesi tükettiğiniz yiyecek ve içecekleri kontrol altına almanız gerekebilir.
ÇEVRESEL ETKENLER
Uykusuzluk nedenleri arasında olan bir diğer önemli faktör ise çevresel etkenler yani uykunun hangi ortam ve koşullarda gerçekleştiğidir. Kaliteli bir uyku için alabileceğiniz bazı önlemler var.
Örneğin; kullandığınız yastığın vücut ergonominize uygun olup olmadığından emin olmak gibi ya da odanızdaki ışık düzeyini kontrol altına almak gibi. Çünkü ışık düzeyi çok düşük ya da çok fazla olan ortamlar uyku kalitenizi doğrudan etkiler. Ortamın ışık düzeyinin düşük olması uyanmanızı güçleştirirken, ışık düzeyinin fazla olması da uykuya dalmanızı güçleştirecektir.
Uyku öncesi kafeinli içecek tüketmek, aşırı ve bol baharat içeren yiyecekler tüketmek de sindirimi güçleştireceği için uykuya dalmanızı zorlaştıracaktır.
Gün içerisindeki kısa süreli uykular ile vücudunuzu ara ara dinlendirmeyi tercih edenlerdenseniz bu da uyku kalitenizi etkiliyor olabilir. Ara ara uyuyor olmak ve aşırı uyumakda uyku dengenizi bozabilir ve uykusuzluk nedeni olarak karşınıza çıkabilir.
Uyku öncesinde ılık bir duş almak vücudunuzu rahatlatacağı için uykuya dalmanızı kolaylaştırır. Bu sebeple uyumadan 15 dakika önce ılık bir duş alabilirsiniz.
Kaliteli bir uyku
için tüketebileceğiniz besin ve karışımlar;
Yoğurt,
Süt,
Bal,
Muz,
Papatya çayı,
Melisa çayı,
Tahıllı ekmek, akşam yemeğinde tüketebileceğiniz 2 dilim tahıllı ekmek mutluluk hormonu (serotonin) salgılamanızı sağlar ve rahat bir uyku çekmenize yardımcı olur.
Ilık süt içine 1 tatlı kaşığı fıstık ezmesi eklemek uykuya dalmanızı kolaylaştıracaktır.
Sütle hazırladığınız yulaf içine biraz tarçın eklemek rahat bir uyku çekmenize yardımcı olacaktır.
Uykusuzluk nedenleri yalnızca kontrol altına alabileceğiniz stres, yaşam tarzı, uyku ilacı kullanımı veya çevresel etkenlerden kaynaklanmıyor olabilir. Uykuya dalamama, uyku apnesi (uyku bozukluğu) gibi sağlık sorunları sebebiyle ortaya çıkan bir durum olabilir. Kontrol edebileceğiniz uykusuzluk nedenlerinin dışında asıl yapmanız gereken doktorunuza başvurmak.
Uykuya dalamama, gece uyuyamama, sabah yorgun uyanma veya gün içinde uykusuzluk çekme gibi sorunlar yaşıyorsanız uyku sorununuz için doktora danışmak olmalı. Uyku problemleri yaşayan kişiler için öncelikle hastanelerin Ruh ve Sinir Hastalıkları bölümüne başvurmanız gerekiyor. Burada sorun yaşadığınız uyku kaliteniz için size uyku testi uygulanmasını isteyebilirsiniz. Ruh ve Sinir Hastalıkları bölümü bulunmayan hastaneler için ise Nöroloji bölümüne başvurabilirsiniz.
Hazırlayan: Ebru ÖZKURT
