TMMOB Denizli İKK ( İl Koordinasyon Kurulu ) Sekreteri Mehmet Sarıca, İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Şevket Murat Şenel, Jeoloji Mühendisleri Odası Denizli Şube Başkanı Barış Semiz, Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Zeytinci,ile birlikte Denizli Gazeteciler Cemiyeti İlyas Haytan Toplantı Salonu’nda Acıpayam Depremi ile ilgili olarak basın toplantısı düzenledi. Acıpayam’da depremin ardından gerçekleşen süreci yerinde değerlendiren heyet, bölgedeki sorunların her açıdan arttığını ve bu sorunların çözümü için ilgili kurumları sorumluluk almaya davet etti.
TMMOB Denizli İl Koordinasyon Kurulu, 23 Nisan’da Acıpayam’da gerçekleştirdiği keşif gezisinin ardından, bu gün Denizli Gazeteciler Cemiyeti’nde bir basın toplantısı düzenledi. Toplantıda keşif gezisi ile ilgili hazırlanan değerlendirmeyi TMMOB Denizli İKK Sekreteri Mehmet Sarıca okudu. Ardından basın mensuplarının sorularını yanıtlayan heyet, Acıpayam’daki son durumu Denizli basınına aktardı.
Toplantıda bölgedeki binaların hasar durumu hakkında genel bir değerlendirme yapan İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Şevket Murat Şenel,’Bina hasarları ile ilgili şunları söylemek lazım. Hasar tespiti ile ilgili daha ben bu sabah Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğümüzü aradım. Bu biraz uzun süren bir süreç oldu. Sebep de aslında şu 5.7’lik bir depremin ardından, mesela seçimin olduğu gün dahi meydana gelen, çok ciddi artçı sarsıntılar vardı. Örneğin orta hasarlı olan bir bina artçı sarsıntıların ardından ağır hasarlıya dönüşmüş. Bizim de Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden beklediğimiz veriler var. Dağılımlarına göre bir sayı verebilmek için, fakat artçıların bu etkileri nedeniyle kesin hasar tespit çalışmaları uzadı. Bu gün daha sabah konuştum. ‘Hocam henüz bitirmek üzereyiz. Hafif hasarlı dediğimiz orta hasarlıya dönen yerler var. Bu nedenle henüz çalışmalar sonlanmadı. İşin doğrusu biz inşaat mühendisliği açısından durumu değerlendirmek istiyoruz. Ama vatandaşımızı üç tane su borusunu kaynatmış kolon yapmış. Üzerine de bir kalas yatırmış, Orada kırmızı delikli bir tuğla bulmuş duvar örmeye başlamış, malzeme bitmiş, komşuda gaz beton kalmış bir yerden onunla devam etmiş. Biz de kalkıp bu binaları mühendislik açısından değerlendirmeye çalışıyoruz. Yapılırken, mühendisin veya mühendisliğin yanında geçmediği yerlere mühendislik olarak orada bir şey söylemek çok zor. Bizim bir günde yapabileceğimiz bir şey de değil zaten. Bu nedenle devletten, çevre ve şehircilikten bu verileri almayı bekliyoruz.’dedi.
Hasar tespitlerinin tamamlanmasının ardından devam edecek süreçte neler olacağı hakkında da konuşan Şenel, Ön hasar ile başladı süreç. Fakat artçıların ardından ön hasar tespit çalışmaları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından durduruldu ve kesin hasar tespit çalışmalarına başlandı. Kesin hasar tespiti dediğimiz şey, 3 tane şey doğuruyor. Bir hafif hasarlı diyorlar, orta hasarlı veya ağır hasarlı diyorlar. Bundan sonraki süreçte örneğin hafif hasarlı eviniz mi var. Hasarlar giderildikten sonra vatadaş evini kullanılabilir demek oluyor. Orta hasarlı dendiği zamanda hasarlı olan yerleri güçlendirerek hasarın giderileceği müdahalelerle kullanılabilir hale getirmelisiniz deniyor. Ağır hasarlı dendiği zaman ise vatandaşa bu binayı kullanamazsın deniyor. Her ne kadar bu çalışmalar fen kuralları kullanılarak yapılan tespitler olsa da sonuçta gözlemsel olarak yapılan çalışmalardır. Binalardan numuneler alarak, bilgisayar ortamında çalışılarak hazırlanan raporlar değil. O nedenle çevre ve şehircilik müdürlüğü bu tespitleri yaptıktan sonra binalarla ilgili listeyi mahallede camiye, veya vatandaşların görebileceği bir noktaya asar. Eğer ki bu tespitlere bir itirazı varsa vatandaşın yasal bir süreç içerisinde bu itirazları yapması gerekir. Eğer ağır hasarlı dendiyse bir eve vatandaşın bu karara itiraz etme hakkı vardır. Bu itirazların ardından daha detaylı bir tespit çalışması süreci başlar. İtiraz sonrası süreç değişebilir. Bölgede bununla ilgili bizim de gördüğümüz yerler oldu. Biz de mal sahiplerine yasal süreç içerisinde itiraz etme hakkınız var, itirazını yapın dedik. Bir çok vatandaş bunu bilmiyor. Bu nedenle bu bilgilendirmelerin yapılması lazım.’ dedi.
Acıpayam’da gerçekleşen depremin ardından hazırlanan deprem raporu ile ilgili son durumu Jeoloji Mühendisi Odası Denizli Şube Başkanı Barış Semiz de bir açıklama yaptı. Semiz, ‘Şu an o çalışma rapor halinde kaldı. Ama şu an bazı hocalar tarafından o bölgedeki fayların araştırıldığı yönünde çalışmalar da var. O bölgede biz büyük bir fay zonunun varlığı biliyordu zaten. Fethiye-Burdur fay zonu denilen bir fay zonu vardı. Bu fay zonu içerisinde Acıpayam’ın olduğu bölge boş görünüyordu. Şu anda AFAD’ın o bölgede yaptığı analizlerde Kuzeybatı-Güneydoğu gidişli Acıpayam’dan Serinhisar’a doğru giden bir fay zonunun varlığı şu ana kadar tespit edilmemişti. Ama fay çözümlemelerinde o yönde bir fay varlığı tespit edildi. Artçıların yoğunlaştığı bölgelerde de Kuzeybatı-güneydoğu düzlemi içerisinde bir hareketlilik gerçekleşti. Tespitlerimizin özeti şu anda incelemesi gereken bir bölge olduğu yönünde. Şu an bir inceleme var mı derseniz. Öyle bir inceleme yok’ dedi.
Acıpayam’ın Afet Bölgesi ilan edildiği ile ilgili çıkan haberlere rağmen halen bir afet bölgesi kararının olmadığına değinen Mehmet Sarıca, ‘Valilik böyle bir taahhütte bulunmuş. Afet Bölgesi ilan edilmesi ile ilgili. Bu taahhüdün yasal hale gelebilmesi için Bakanlar Kurulu kararı gerekiyor. Ve o bölgenin Afete maruz kalan bölge ilan edilen bir bakanlar kurulu olması gerekiyor. Yani bu talep hem o bölgedeki insanların talebi, hem de bizim gördüğümüz şeyler nedeniyle oradaki insanlar adına bizim yaptığımız bir taleptir.’ ifadelerini kullandı.
Toplantıda söz alan Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Zeytinci, Bölgedeki köylerde yaptıkları gezide, vatandaşların kendilerine ilgisizlikten yakındığını ve kendilerini ifade edemediklerini söylediklerini anlattı. Bölgedeki mahalle muhtarlarını toplantıya davet ettiklerini ancak, kendilerinden sonra gezen heyetle görüştükten sonra muhtarların basına çıkmaktan çekindikleri ifade etti. Zeytinci, Gezdiğimiz köylerde genelde insanların söylediği seçime kadar köyümüze bölgemize çok geliyorlardı. Seçimden sonra ki bizim gittiğimizde 23 Nisan’dı, ilk kez siz geldiniz dediler. Seçimden sonra kimse uğramadı dediler. Bu konuda bizim basın açıklamamızda var. Hiç arayan soran yok. Orada bir gelecek kaygısı oluşmuş. Bize burada ne yapılacağını bilmiyoruz, bize konteyner mi verilecek, kredi çıkarılacak söylemleri var. Bu konuda hiçbir yetkili bizi bilgilendirmiyor, ne olur bu konuda bir bilginiz varsa bizimle paylaşın dediler. Gerçekten de biz gezdiğimiz bu bölgelerde bu kaygıyı çok net şekilde gördük. Bizim 23 Nisan’daki gezimizden sonra bölgeye AFAD Müdürü, Acıpayam Belediye Başkanı, Acıpayam Kaymakamı ve Kızılay’dan yetkililer bizim gezdiğimiz köyleri gezmişler. Yine bu günkü yaptığımız görüşmelerde oradaki vatandaş gelen heyetin oradaki vatandaşların geleceği hakkında henüz net bir açıklama yapmadıklarını söylüyorlar. Şunu da net bir şekilde söylemek lazım. Biz bu günkü basın toplantımıza o bölgedeki muhtarları davet ettik. Dedik ki sizler gelin basının önünde kendinizi ifade edememekten ve ilgisizlikten yakınıyorsunuz bunları paylaşın dedik. Zaten bu konuda sizler adına bizler basın açıklaması yapacağız. Çok hararetle karşıladılar. Araçlarımız var geliriz dediler. Dün bizim gezimizden sonra giden heyetin ardından oradaki vatandaşlar, ‘ 100 bin lira gibi bir kredi verilebileceğini, ancak bunun bir kaynağının olmadığı’ gibi bir şeyler söylendi. Bu günkü muhtarlarla yaptığımız konuşmalar sonrası, ‘Acaba çadırımızı mı alırlar?, ‘Acaba biz şimdi basında yer alırsak, bizim paramızı mı vermezler?’ korkusuyla bu günkü toplantımıza katılmadılar. Bunun da özellikle altını çizmek istiyorum arkadaşlar’ dedi.
TMMOB Denizli İl Koordinasyon Kurulu’nun hazırladığı konuşma metni ise şöyle;
ACIPAYAM ACİLEN “AFETE MARUZ BÖLGE” İLAN EDİLMELİDİR!
İlimizin önemli ilçelerinden Acıpayam’da, bilindiği üzere 20 Mart 2019 tarihinde bir deprem gerçekleşmiştir. Deprem, meydana geldiği coğrafi bölgede yaygın bir etki yaratmıştır. Deprem takibi yapan çeşitli kurumların verileriyle 5.5 veya 5.7 büyüklüğünde gerçekleşen sarsıntı, Acıpayam ovasına dağılmış köy-mahallelerde yaklaşık olarak 5000 kişiyi doğrudan etkilemiş, ilçe merkezinde ise ciddi hasarlara yol açmıştır.
AFAD VE KIZILAY’A TEŞEKKÜR EDERİZ
Depremden etkilenen yöre halkının ve hepimizin en büyük tesellisi, can kaybı yaşanmamış olmasıdır. Buna karşın, ovanın jeolojik özelliklerine bağlı olarak bazı mahallelerde depremin şiddeti olağan gücünün üzerinde hissedilmiş ve buna bağlı olarak yol açtığı hasar beklenenden daha fazla ve yaygın olmuştur.
Bugün depremin üzerinden 36 gün geçmiştir. Bu zaman zarfında, ilk günden itibaren Kızılay ve AFAD başta olmak üzere devletin acil hizmet kurumları üzerlerine düşen görevi yerine getirmiş, depremzede yurttaşlarımızın gündelik ihtiyaç ve sorunlarının çözümü için çalışmışlardır.
Ancak, 15 Nisan tarihinden itibaren 14 köyde 3000 depremzede yurttaşımıza, AFAD tarafından verilen yemek dağıtım hizmeti sonlandırılmıştır. Halen depremzedelerin banyo-tuvalet gibi gereksinimleri sağlıklı şekilde çözülememiştir. Depremzedeler, çadırlarda ve olumsuz koşullarda yaşam mücadelesi vermektedir.
GELECEK KAYGISI ARTMAKTADIR
Şimdi ise depremzedelerin durumu ilk günlerinde olduğundan daha farklı bir aşamaya gelmiş, o ilk dönemin yaraları ve zaiyatı kısmen telafi edilip fiziken iyileşirken; mekânsal, psikolojik ve orta vadeli sorunlar birikmeye başlamıştır.
TMMOB heyeti olarak 23 Nisan 2019 tarihinde deprem bölgesine tam gün süren gezimizde hem yetkili kurumlardan bazılarıyla görüşülmüş, hem de vatandaşların sorunlarını gözleme imkanı olmuştur. Gezimiz esnasında makamında ziyaret ettiğimiz ilçe Belediye Başkanı Hulusi Şevkan, bundan sonra yapılacak çalışmalar konusunda yaşanacak sıkıntılara değinerek, öncelikli olarak bu sıkıntıları tespit edip planlama yapılması gerektiğine dikkat çekmiştir.
Depremzede vatandaşların sorunları ise hem acil olarak çözüm bekleyen, hem de bundan sonra ne olacak kaygısına yol açan bir liste oluşturmaktadır. Şimdiki haliyle yapılan müdahaleler ve çalışmalar görülmektedir ki, depremden etkilenen halkı yeterince aydınlatmaktan uzak kalmakta, sorunların yakın zamanda çözümü konusunda insanların umutlarını tüketmesine yol açmaktadır.
GÜNDELİK SORUNLAR ACİLEN ÇÖZÜLMELİDİR
Bölgede gözlediğimiz sorunlar, acil olarak çözüm beklemektedir. Bu sorunların devam etmesi, havaların ısınmaya başlamasıyla katlanıp, sağlık sorunlarını ağırlaştırma potansiyeli taşımaktadır.
Tuvalet, banyo, temizlik, günlük iaşe gibi en temel ihtiyaçlar, toplu çadır yerleşmelerinde hemen müdahale bekleyen sorunların başında gelmektedir.
Ramazan ayının yaklaşması, toplu çadır yerleşmelerinde ortak çözüm bekleyen başka bir sorunu; iftar ve sahur da yemek temini sorununu gündeme getirmektedir.
Çok önemli başka bir sorun ise ovada yerleşik depremzede mahalle sakinlerinin tarımsal faaliyetleridir. Bu faaliyetlerin icrası için gereken temel imkanlar acilen tedarik edilmelidir.
“AFETE MARUZ BÖLGE” İLAN EDİLMELİDİR
Tüm mahallelerdeki en önemli ortak sorun, hasar tespit sorunudur. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından ön tespiti yapılan hasar çalışmalarının askıya çıkmasıyla birlikte, mahalle sakini depremzedelerin sürecin işleyişi konusunda aydınlatılması gerekmektedir. Bu aydınlatma işleminin yeterince yapılmadığı görülmekte olup, ilgili kurumlar gereken hassasiyeti göstermelidir.
Devletin kendilerini yalnız bıraktığı korkusu ve kuşkusu giderek depremzedelerin haleti ruhiyesi haline gelmeye başlamıştır. Bu konuda Denizli Valiliği tarafından “Afete Maruz Bölge” ilanı açıklamasının devamı gelmelidir. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından Bakanlığa gönderilen ilan talep yazısının gereği yapılarak, Acıpayam, Bakanlar Kurulu Kararı ile resmi olarak “afete maruz bölge” ilan edilmelidir.
Sonuç olarak söylenebilir ki;
Denizli’nin Acıpayam ovasındaki yerleşik mahallelerde meydana gelen orta büyüklükte deprem, gerek köy-mahalle yerleşmeleri mevcut yapı stokunun dayanıksız olması, gerekse yıllardır izlenen denetimden uzak yapılaşma sonucu, olması gerekenden daha ağır sonuçlara yol açmıştır. Heyetimizde bulunan bilim insanları ve ilgili kurumların görüşleri de bunu teyit etmektedir.
Bu nedenlerle;
1- Bölgedeki acil sorunları çözmeye yönelik önlemlerin kısa sürede alınması,
2- Depremzede yurttaşların bundan sonraki sürecin işleyişi konusunda aydınlatılması,
3- Denizli Valiliği tarafından 5 Nisan tarihinde açıklanan “Afete Maruz Bölge ilan edildi diyebiliriz” açıklamasının yasal olarak gereğinin yerine getirilmesi,
4- İlçe Belediye Başkanı Hulusi Şevkan’ın dile getirdiği gibi üniversite ve ilgili meslek odaları ile daha sıkı işbirliği içinde sorunların çözümüne çalışılması,
TMMOB ve ilgili odalar olarak ortak önerimizdir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
25.Nisan. 2019
Haber: Serkan ÖZKURT
