Enerji Yöneticisi (Sanayi Etüt Proje) ve ISO50001 Enerji Yönetim Denetçisi olan ve Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) tarafından Enerji Yönetim Sistemi Uzmanı olarak yetkilendirilen Yüksek Makine Mühendisi Ali Pala, yeni imzalanan Paris Anlaşması (The Paris Effect) ve Sürdürülebilir ekonomi ve sürdürülebilirliğin finansmanı alanlarında önemli bilgiler aktardı.
YEŞİL MUTABAKAT EYLEM PLANI
Yeşil Mutabakat’ın açıklanmasını ve SKD düzenlemesini takiben, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı esas olarak aşağıdaki hedefleri içeren Yeşil Mutabakat eylem planını yayımladı:
– Yeşil finansman yoluyla yeşil yatırımı etkin kılmak,
– Güneş ve rüzgar gücüne dayalı üretim için 2027 yılına kadar her sene 1 GW kapasite tahsis etmek, daha temiz bir enerji tedarik modeli kullanmak,
– Uluslararası düzeyde rekabetçi, sürdürülebilir, verimli ve teknolojik bir tarım politikasına geçiş, sürdürülebilir ve akıllı ulaşım sistemine geçiş ve
– AB’nin çevre düzenlemeleriyle uyum sağlamak.
Ayrıca, eylem planı, ilgili maliyetleri ikili anlaşmalar yoluyla sınırlamanın yollarını araştırmayı, SKD politikasından en çok hangi sektörlerin etkileneceğini analiz etmeyi ve en önemlisi, AB’ye ürün ihraç edenlerin ek maliyetlerini hafifletmek adına ulusal bir karbon fiyatlandırma mekanizması düzenlemeyi de amaçlamaktadır.
İşte Fatih Yaşa’nın sunduğu Mühendis Gözüyle programının satır başları.
KİMDİR ALİ PALA? NE YAPAR, NELER YAPIYOR?
-Yüksek makine mühendisi. 36 yaşındayım. Mesleğimde on dördüncü yılımın içindeyim. Pamukkale Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümü Enerji Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisansımı tamamladım. 2 çocuk babasıyım. Uluslararası bir şirkette teknik yönetici pozisyonunda çalışıyorum.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ ASLINDA ÇOK DUYDUĞUMUZ GEREK BİNALARDA GEREKSE SANAYİDE ÖNEMLİ YERİ OLAN BİR KONU. NEDİR ENERJİ VERİMLİLİĞİ?
Ali Pala “Tanımlamak gerekirse enerji verimliliği yapılan bir işin kalitesinden ödün vermeden aynı nitelikli işi gerçekleştirmek için daha az enerji harcama. Aslına bakarsak bir işi yapıyoruz. Bu işi daha verimli nasıl yaparız, daha az nasıl enerji harcayarak yaparız? Bu soruya cevap bulduğumuz enerji verimliliğinin üstündeyiz demektir. Enerji verimliliğini biraz daha açacak olursak ya da örnekle indirecek olursak tesislerde çalışan pompalar, motorlar bunlar birer örnek olabilir. Aydınlatmalar birer örnek olabilir, ısı merkezleri birer örnek olabilir. Kazan daireleri, ısı pompaları üzerinden yola çıkalım. Pompaların transfer ettiği debi su debisini değiştirmeden daha az enerji tüketen pompalarla değiştirmek enerji verimli lidir. Bir alanı aydınlatan aydınlatmaların aydınlatma kalitesini bozmadan daha az enerji tüketen aydınlatmalar da değiştirilmesi enerji verimli değildir. Çünkü enerji verimliliği tasarruf da çok karıştırılır. Tasarruf yine bir alanı aydınlatan 5 aydınlatmanın birinin kapatılması demektir. Ama enerji verimliliği aydınlatma kalitesindeki alınan ışık şiddeti değiştirilmeden aynı ayrı aynı aydınlatmayı sağlayacak daha düşük enerji tüketimine sahip aydınlatmaların tercih edilmesidir. Bu şekilde enerji verimliliğini tanımlayabiliriz.”
ASLINDA NEREDE BAŞLAR ENERJİ VERİMLİLİĞİ? HER ŞEYİ KASTEDİYORUM. PROJELENDİRME Yİ KASTEDİYORUM. HEM ZAMAN ZAMAN ŞAHİT OLUYORUZ İŞTE BAŞTA BELLİ BİR PLANLAMA YAPMADAN HEMEN İLAVE EDEREK TESİSE BİRTAKIM TADİLATLAR YAPILIYOR VE İNŞAATLAR, İMALATLAR YAPILIYOR. NEREDE BAŞLAR SİZCE? NE ÖNERİRSİNİZ? BİR FABRİKA KURACAĞIZ. NASIL BAŞLAMALIYIZ? ENERJİ VERİMLİLİĞİ. LE BAŞLAYAN BİR FABRİKA VAR MIDIR? VEYA TABİİ ÖNCEDEN NE TÜR BAKIŞ AÇISINDA OLMALIYIZ YANİ?
Ali Pala: “Enerji verimliliğinde sistemi bütünüyle ele almak gerekir. Ne kadar fatura ödeyeceğiz? Ya da bu işin ne kadar maliyetinin yanında bu işi yaparken ne kadar enerji tüketeceği bir birim üretim başına tüketimin ne olacak? Bu elektrik tüketimi, doğalgaz tüketimi, kömür tüketimi yine enerji olarak aynı sınıfa girmese de ama değerlendirmeye alınan su tüketimi bu bir birim enerji başına yapılacak. Tüketimin elimizi değerlendirmek, ona göre projeleri yönlendirmek çok önemli. Ne kadar sistemimizde verimli ekipmanlar tercih etsek de verimli pompalar, verimli kazanlar tercih etsek de bu pompalarla kullanılacak tesis, hatların ve sistemin aynı şekilde projelendirilmesi, yapılacak üretime ve kapasiteye göre seçilmesi, tercih edilmesi oldukça önemli olacaktır. Çünkü yapılacak oradaki bir yanlış seçim ne kadar verimli ekipman olsa da sistemi verimsiz kullanmaya edeceğinden sistemin ve üretimin verimsizliğini neden olacaktır. Kalitelerine kalite illerdeki sorunlarla karşılaşma durum olacaktır. O yüzden bütünüyle sistemi ele almak önemli. Sistemde ne kadar üretim düşünülüyor? Bu yapılacak üretime karşın ne kadarlık bir enerji tüketimi gerçekleşecek? Bunlar hesaplamalı, akabinde bolluk gerçekleşecek. Enerji tüketimine göre alt yapının projelendirilmesi, gerekli enerji kaynaklarının projelendirilmesi ve seçilecek bütün ekipmanlar da titizlikle her birini daha yüksek enerji verim sınıfına sahip motorlar olsun, pompalar olsun, diğer sistemler olsun yüksek enerji verimi sınıfına sahip ekipmanlarının tercih edilmesi önemli olacaktır. Bununla ilgili fizibilite çalışmaları yine enerji etüdü dediğimiz fizibilite çalışmaları da yapılmaktadır. Bu şekilde de projelendirme, rapor bulandırma ve ayrı bir yönetici özeti halinde tablo halinde sunulmadı”
TABİİ HEP ZORUNLULUK ZORUNLU DİYORUZ. SANAYİCİMİZ DE ŞU UZMAN ZORUNLU. BU ŞEY ZORUNLU ZORUNLULUKTAN ÖTE. TABİİ BİR GETİRİSİ DE VAR. BU İŞİN PARASAL GETİRİSİ, DEVASA BİR PARASAL GETİRİSİ VAR. ŞİMDİ ETÜT, ZORUNLU ETÜD, DETAYLI ETÜT DEDİNİZ. BUNUN DA BİR YASAL TARAFI VAR SANIRIM. BİR ŞEY DIŞINDA, ÖZENDİRME DIŞINDA. O NEDİR? ONUNLA İLGİLİ DE BİR KISA BİLGİ ALABİLRİMİYİZ?
Ali Pala “Bin tip üzerindeki tesislerimiz için enerji etüdü yaptırma zorunluluğumuz var. Yine 5 bin 627 sayılı Enerji Kanunu ve geçen yıl çıkan yönetmelikle bu zorunluluk getirildi. Tabii zorunluluğun dışında belirttiğiniz gibi bunu yapmamız tesislerimiz için çok önemli. Neden? Artık öyle bir noktaya geldik ki yaptığımız iyileştirmeler kendini bir yıldan daha az ödeyenler, üç ayda ödeyenler, 2 yılda ödeyenler, ciddi kısa sürelerde geri ödeyen projelerimiz var. Yani tesis yaptığı bir yatırımı çok kısa bir sürede geri alabiliyor. Bunlar yine belirttiğimiz gibi pompalar, motorlar olduğu gibi kompresör ler olabiliyor. Ciddi büyük ekipmanlar olabiliyor. Büyük makine alırım kendisi olabiliyor. Yani üretim makine sındaki verimliliği arttırmak da bir verimlilik projesi olacağından bakanlığın koyduğu bu şartlarda normalde 5 yılın üzerinde geri ödeme süresi olmaması gereken projeler, 5 yılın üzerinde olan projeler de tabii tercihli ön sıralara gelmiyor. Ama şu anki durumda ve şu geldiğimiz enerji maliyetlerinde projelerin büyük çoğunluğu üç yılın altında. Hele hele yapılabilecek basit projeler kısa sürelerde 6 aydan daha az sürelerde geri ödeme sürelerine sahip. O yüzden bir zorunluluk bir yana artık bunu şu an enerji maliyeti düşürecek çalışma olarak önümüze alıp değerlendirmemiz gerekir. Tabii zorunluluğun bir kapsamı da başta söylediğimiz gibi artık dünya bu enerji savaşlarının içinde küresel ısınmaya karşılık Paris Antlaşması olsun, diğer doğal gazda yaşanan sorunlar olsun, tüm bu sorunların yanında artık enerji gündemimizde yokken tesislerde de bunu bakanlığın koyduğu bir zorunluluktan ziyade bir kültür olarak benimseyip bunu özümsemek daha sağlıklı olacaktır. Çünkü yaptığımız her verimlilik cebimizde kalacaktır. Bunu da bir slogan ya da bir cümleyle söylemek gerekirse en ucuz enerji tasarruf ettiğimiz enerjidir diyebiliriz. O yüzden bu enerji verimliliği ve enerji yöneticisi sistemin irdelenmesi kritik öneme sahiptir diyebilirim.”
