Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz’ın çobanlıktan bilim insanlığına başarı öyküsü

Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı’nın Denizli’ye önemli bir hizmeti olan “Geçmişten Günümüze Denizli Dergisi”, çobanlıktan dünya çapında bir bilim insanlığına uzanan Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz’ın başarı öyküsünü,  2005 yılında yayınlanan 8. Sayısında okurları ile paylaştı. Günümüzdeki akıllı telefonlarda görülen sesli komut uygulamalarının temelini oluşturan teorileri geliştiren bilim insanı ile 14 Mayıs 2005 tarihinde Boston’da gerçekleştirilen röportajı Nazım Kalkancı kaleme aldı.

 Denizli’nin kültürel gelişimine önem veren Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı, 2003 yılından bu yana “Geçmişten Günümüze Denizli” dergisini Denizlilere sunuyor. Dergi, çobanlıktan dünya çapında bir bilim insanlığına uzanan Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz’ın başarı öyküsünü,  2005 yılında yayınlanan 8. Sayısında okurları ile paylaştı. Günümüzdeki akıllı telefonlarda görülen sesli komut uygulamalarının temelini oluşturan teorileri geliştiren bilim insanı ile 14 Mayıs 2005 tarihinde Boston’da gerçekleştirilen röportajı Nazım Kalkancı kaleme aldı.

Bugün, Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz ile ilgili olarak sosyal mecralarda yayınlanan videoların ve yazıların büyük bölümü, Geçmişten Günümüze Denizli dergisi kaynak alınarak hazırlandı. Ancak bazı eksik ve yanlış bilgiler aktarıldı. Yılmaz hakkında kamuoyunu doğru bilgilendirmek amacıyla, 29 Mayıs 2019 tarihinde Vakıf binasında bir basın toplantısı gerçekleştirildi.

Toplantıya Vakfın Yönetim Kurulu Başkanı  Ali Abalıoğlu, Boston’da Hüseyin Yılmaz ile görüşen Nazım Kalkancı ve Sayın Halil Göker, Yayın Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Süleyman İnan,  Dr. Öğretim Üyesi Metin Türktaş, Sayın Öğr. Gör. Şerif Kutludağ, Ömer Gökmen’in yanısıra ile Hüseyin Yılmaz’a destek veren Kaşıkçı Ailesi’nden Sayın Yüksel Kaşıkçı ve Sayın Haldun Aksoy katıldı.

Katılımcıların anlatımlarıyla Hüseyin Yılmaz’ın hayat hikâyesi:

Hüseyin Yılmaz, 1926 yılında Acıpayam’ın Yumrutaş Köyü’nde doğar. Annesinin adı Rukiye (Nüfusta Fatıma)  babasının adı Abdurrahman Hoca’dır. Kendisinden 8 yaş büyük bir ablası vardır. Dört yaşındayken annesini, on bir yaşında iken babasını kaybeder. Ablasının yanında öksüz ve yetim kalır. 1933-1935 yılları arasında köydeki 3 sınıflı ilkokulda okur. Buradaki ilk öğretmeni Fani Bey’dir, diğer öğretmeninin ismini hatırlamamaktadır. Köydeki okul bitince babasının tanıdığı fırıncı Mehmet Ali Hoca’nın velisi olmasıyla Acıpayam’daki ilkokulun 4. Ve 5. Sınıfına kaydolur. Ancak babası, fakir olmaları ve çocuk Hüseyin’in cılız bir çocuk olması sebebiyle Acıpayam’dan köye götürür. 1936 yılında babasını kaybetmesinin ardından 1938 yılına kadar köyde yaşamaya devam eder. Ancak içindeki okuma azmi nedeniyle her sene iki üç kez evden kaçıp okuma yollarını arar. Hatta bu yüzden ablası ve eniştesiyle tartışır. Bu acıklı hikâyeyi köydeki herkes duyar ve Hüseyin evi terk edip amcasının ve diğer akrabalarının evinde kalır. Hayvanlara bakar, çobanlık yapar. Hüseyin köydeki öğretmeninden yardım ister, kendisindeki yeteneği sezen ve arzuyu gören öğretmen, onu okutması için bir hayırseverin yanına vermek üzere Denizli’ye götürmeye razı olur. Hüseyin Yılmaz 25 Ağustos 1938 tarihinde son kez köyden ayrılırken sadece Ümmühan halası ile vedalaşır. Halası yanına biraz azık ve parası olmadığından pazarda satması için bir oğlak verir. Bu oğlağı 2,5 liraya satar ve öğretmeni ile birlikte Denizli’ye giden bir kamyona biner. Bu kamyon Ali Rıza Kaşıkçı’ya aittir. Ali Rıza Bey yolda adama Denizli’ye ne için gittiğini sorar. O da köy öğretmeni olduğunu söyleyerek çocuğun hikâyesini anlatır. Çocuğu olmayan Ali Rıza Bey etkilendiği bu hikâye karşısında Hüseyin’i evlat edinmek ister. Bir nevi denemek için “Sen benim oğlum ol, ben sana fabrikada kâtiplik te veririm, çalışırsın” der. Hüseyin “Ben okumak istiyorum, okutacaksan senin oğlun olurum. Eğer okuyamazsam o zaman gelir senin fabrikanda kâtip olurum.” Der. Ali Rıza Bey şartı kabul eder, Hüseyin’i eve götürür. Annesi “Yaşar’la beraber okusunlar” diyerek kendi evine alır. Yaşar’la Hüseyin birlikte okula giderler, bir süre sonra Hüseyin, Yaşar’ı gerilerde bırakarak yükselmeye başlar. Hüseyin sürekli okuyan bir çocuktur. Ceplerinde ise vidalar, kablolar bobinler vb ile dolaşır, bir şeyler yapar. Hüseyin Yılmaz bu muhterem ailenin yanında iki sene durur ve İsmet Paşa İlkokulu’nun 4. Ve 5. Sınıflarına devam eder. İlkokulu bitirince Ulusal Parasız Yatılı Sınavını birincilikle kazanır ve İzmir Buca Orta Okulu’na devam eder. (Resim 1) Ancak her sene yaz tatillerinde Kaşıkçı Ailesi’nin yanına Denizli’ye gelir. Ortaokulu bitirince Denizli’ye döner ve İsmet İnönü Lisesi’ne devam eder. Henüz lisedeyken kalın üniversite kitapları okur. Liseyi bitirdiği sene Kaşıkçıların yanan fabrikasının elektrik tesisatını yapar, bu bilgiye henüz bir lise öğrencisiyken sahiptir. O dönemlerde her üniversite kendi sınavını yaptığından Hüseyin Yılmaz, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine girmeye hak kazanır. Seçimi, Elektrik Mühendisliği’nden yana olur. İTÜ’de okurken Maxwell Teorisi Uygulamasında şaşırtıcı bir ikilik olduğunu gösterir. Bu çalışma Fizik Hocası Marcel Fauce tarafında çok beğenilir ve bitirme tezi olur. İTÜ’den birincilikle mezun olan Hüseyin’in tezini hocaları Avrupa ve Amerika’daki üniversitelere gönderirler. Hemen Fransa ve Amerika’dan burs teklifleri gelir, ancak Hüseyin İngilizcesi iyi olmamasına rağmen kariyer yaparken maaşla çalışma olanağı veren Amerika’yı, MIT’yi tercih eder. Hüseyin Yılmaz azimle aradığı okuma idealine ve hedefine ulaşır.

• Yılmaz Theory of Gravity (1958, 1971, 1992): Einstein’ın Gravitasyon Teorisini değiştirir.
• Yılmaz Teory of Color Perception (1961, 1984): Newton’un Işık Teorisini tamamlar.
• Yılmaz Derivation of Fundamental Law of Psychrophysics (1967): Experimental Psycology’nin temel kanununu bulur.
• Yılmaz S-Functions (1955): Quantum Mekaniğinde bazı hesaplamaların nasıl yapıldığını gösterir.

Eşi Karen Yılmaz ile 1964 yılında tanışır, 1965 yılında evlenirler. Birisi kız, ikisi erkek 3 çocukları vardır.

Nazım Kalkancı’nın notları:

Hüseyin Yılmaz

Doğum: 13 Ağustos 1924 Yumrutaş/Acıpayam

Ölüm: 27 Ocak 2013 Cambridge, MA/ABD

• 1950 Yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden Lisans (B.Sc), 1951 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden Yüksek Lisans (M.Sc) derecelerini alarak mezun oldu.
• 1952 yılında Doktora adayı olarak Massachussetts Institute of Technology, ABD’ye gitti. Bu üniversitede Fizik alanında araştırma asistanı oldu.
• 1954 yılında Massachussetts Institute of Technology’den “Teorik Fizik” (Theoretival Physics) doktorası aldı. Burada, MIT’de Profesör Philip Morse ile çalıştı.
• 1954-1956 yılları arasında Stevens Institute of Technology’nin Fizik Departmanında çalıştı.

Stevens Institute of Technology

1 Castle Point Terrace

Hobokon, NS 07030 USA

• 1956 yılında National Research Council of Canada (Kanada Ulusal Araştırma Konseyi)’ne “Staff Member” olarak kabul edildi.
• 1957 yılında Sylvania Electric Products Firmasında “As an engineering specialist pursuing research with emphesis in the fields of atomic physics, theory of relativity and color perception.”

Applied Research Laboratory, Walthem Laboratories, Sylvania Electric Products Incorporates Walthem, Massachussetts, USA.

• 1961 yılında “Theory of Color Perception” alanında “ Darwinian Theory of Evaluation” in adaptive postulatlarını kullanan bir matematiksel teori yayınlandı.
• 1959 yılının Ocak ayı ile Haziran ayı sonuna kadar Institute of For Advanced Study’de Gravitation/Field Theory alanında üye olarak çalıştı. Bu enstitü Albert Einstein’ın daha önce çalıştığı enstitüdür.

Albert Einstein

Doğum: 14 Mart 1879 Ulm/Germany

Ölüm: 18 Nisan 1955 Princeton Medical Center at Plainsboro, New Jersey, ABD

Hüseyin Yılmaz, Albert Einstein ile aynı enstitüde birlikte çalışmadı. H. Yılmaz enstitüye kabul edildiğinde Albert Einstein ölmüştü. H. Yılmaz Einstein’ın kütle çekim teorisinin bazı bölümlerini eleştirdi ve bu bölümleri tartışmaya açtı.

Institute For Advanced Study

1 Einstein Drive

Princeton, New Jersey 08540 USA

• 1962 yılının bahar aylarında Dr. Yılmaz Development Division of the Arthur D. Little Organization of Cambridge, Mass Firmasında “Senior Research Staff and Staff Consultant” olarak çalışmaya başladı.
• 1962-1964 yılları arasında Massachussetts Institute of Technology’nın “Department of Biology” bölümünde “Research Associate” olarak bulundu.
• 1964 yılında iki ay süre ile Institute for Perception Research, Eindhoven, Netherlands’ta misafir (Guest) olarak bulundu.
• 1965-1966 yıllarında Massachussetts Institute of Technology Electrical Engineering Departmanında Visiting Professor (Misafir Profesör) olarak çalıştı.
• 1969 yılında “Perception Corporation” firmasını kuruyor ve President olarak görev yapıyor.

Perception Technology Corporation

Wichester, MA USA

• 1980’lerde Electro-Optics Technology Center and Tufts University in Medford, Mass ve Hamamatsu Photonics in Hamamatsu City, Japonya ile çalışıyor.

1. Yılmaz 1965 yılında Northeastern Üniversitesi’nden fahri profesörlük alıyor.

Çalışma Alanları

“Fields of Speaker independent recognition of speech”

“The Psychophisical Laws”

“The problems of audio-visual perception in general.”

“ A new statistival approach to quantum field theory.”

ABD’de ve dünyada “Speech ve Color Perception” alanında dersler verdi ve yayınlar yaptı.

“General Relativity ve Psychophysics” alanında çok sayıda yayını ve kitapları bulunuyor.