Psikolog Bayram Şekerci, çocukların geç konuşmasının bir çok nedeni olabileceğini belirterek, “Anne ve baba çocukla sürekli iletişim halinde olmalı ki çocuklar bir şeyler öğrensin. Televizyon izleyen, tablet oynayan çocuk bir şey öğrenemez, dolayısıyla konuşamaz” dedi.
Psikolog Bayram Şekerci, çocuklarda geç konuşma, konuşma geriliği, konuşma bozukluğu ile ilgili Deda Haber’e önemli açıklamalarda bulundu. Çocukların konuşma evreleri hakkında bilgi veren Şekerci, “Çocuk önce izler, duyar, algılar daha sonra fiziksel ve bilişsel olarak hazır olduğunda sesleri kelimeleri ifade eder. 6 aylık dönemde çocuklar takip etmeye, sesleri dinlemeye başlarlar. Küçük sesler çıkarmaya başlarlar. Babıldama dediğimiz dönem, konuşma öncesinin başlangıcıdır. 9. aydan itibaren sözlü temasa tepki verirler. Seslendiğinizde size dönmeye başlarlar, nesneleri işaret ettiğinizde onlara dönmeye başlarlar. Ba-ba, de-de gibi basit heceleri söylemeye başlarlar. Kendi kendilerini konuşurlar. 12 ay itibariyle nesnelerle daha çok ilgilenmeye başlarlar. Vücudunda burun, göz gibi uzuvlarını yavaş yavaş göstermeye başlarlar. Baba, su gibi kolay sözcükleri söylemeye başlarlar. Yine çok mırıldanırlar. Konuşma artık gelişmeye başlar. 18 ay itibariyle kelime dağarcığı biraz daha artar. İki sözcüklü cümleler kurabiliyor. 3-4 yaş itibariyle çocuğun 200 kelimeye kadar dağarcığı oluşur. Aileler aylara göre konuşma gelişimini takip ederek çocuklarında konuşma geriliği var mı anlayabilirler. Bu gelişme dönemleri evrenseldir. Aileler bu dönemleri takip ederek çocuklarının gelişmelerini takip edebilir ve buna göre çocuklarında konuşma geriliği var mı yok mu anlayabilirler” diye konuştu.
Teknoloji ile konuşma arasındaki ilişki hakkında Şekerci, “Çocuğun çok televizyon izlemesi, tabletle oynaması konuşma geriliğine sebep olur. Konuşma öğrenilen bir davranış dedik. Çocuk önce izliyor, anlıyor, algılıyor ve hafızaya atıyor. Çocuklarımızla konuşurken önce en çok kullandığımız kelimeleri öğreniyorlar. Hece hece konuşmayı öğrenirler. Bunun sebebi çocuğun yavaş öğrenebilmesi. Çocuk televizyon karşısına geçtiğinde, televizyon çok fazla uyaran sunuyor ama çok hızlı ve üst üstü sunuyor. Görüntü, ses, konuşmalar çok hızlı, arka arkaya. Biz çocuğumuzla konuşurken hızlı hızlı konuşmuyoruz. Onun anlayabileceği şekilde yavaş yavaş, anlata anlata konuşuruz, çocuk soru sorar cevap veririz. Televizyonda böyle bir şey yok. Bir yerden sonra çocuk sadece görüntüye bakıyor, sesleri duymuyor. Bu yüzden konuşma becerisi gecikiyor veya geriliyor. Çünkü çocuk aile ile iletişim kurmuyor” açıklamasında bulundu.
Psikolog Şekerci teknolojiyle iç içe olan çocuğun bir şey öğrenemediğini söyleyerek, “Televizyon izliyor bir şey öğrenemiyor. Tabletle oynuyor, bir şey öğrenemiyor. Teknolojik cihazlar çocukların konuşmada geri kalmasında etken rol oynuyor. Ailenin bağımlılığı daha çok etken. Çocuklar iletişim kurdukça öğrenirler. Anne tabletle ilgileniyor, baba televizyon izliyorsa çocuk bunları öğreniyor. Çocuk aileden bunları görüyor. Çocuk televizyonla doyum alıyor. Bir yerden sonra çocuk aileyi tanımıyor. Çünkü görmüyor. Çocuk medya ile tanıştı, televizyonla tanıştı. Anne babanın ilgisizliği çocuğun geç konuşmasına, konuşma geriliği yaşamasına sebep olabiliyor. Çocuk susmuyor, anne çocuğun eline tablet veriyor, televizyon açıyor. Eskiden emzik verilmesi gibi, o dönemler emzik de tartışıldı. Emzik çocukların konuşmasını engelliyor mu? Çocuk bağırıyor, iletişim kurmaya çalışıyor, tıkıyorsunuz ağzına emziği, veriyorsunuz eline telefonu, tableti aynı şey. Sonra da anneler benim çocuğum çok televizyon izliyor, tabletten başını kaldırmıyor diye şikayet ediyor. Çocuk model alır. İzler, ne yapıp ne ettiğinizi gözlemler. Çocuklarımıza iyi örnek olmalıyız” dedi.
Çocuğun konuşmada geciktiğini düşünen anne babaların uzmana başvurmaları tavsiyesinde bulunan Şekerci, “Konuşma evrelerini takip ederek aile bir sorun olduğunu düşünüyorsa uzmana götürebilir. Hiç ses çıkarmıyorsa 6 aylıkken de götürülebilir. 12 aydan itibaren çocuğun konuşması takip edilmeli, özellikle 18. aydan itibaren kelime kullanmıyorsa baba, su gibi tek tük konuşmaları yoksa uzmana başvurulmalı. Konuşma terapistine, pedagoga, çocuk gelişimciye ve çocuk psikiyatrisine başvurulmalı. Başvurduğunuz uzmanlar zaten gerekli yönlendirmeleri yapacaktır” diye konuştu.
Bayram Şekerci, çocukların okul çağına kadar anne ve babasıyla evde olmasının doğru olduğunu söyleyerek, “Çocuk 4-5 yaşına kadar, yani okul çağına kadar anne-babasıyla olmalıdır. Normal olan budur. Ancak günümüzde anne-babalar çalıştığı için bu pek mümkün olmuyor. Doğal olarak kreşe gönderiliyor. Ama bizim tercihimiz imkan varsa, çocuğun okul çağına kadar anne- babayla olması. Burada çocukla anne babanın verimli zaman geçirmesini kast ediyorum. Anne –baba çocukla iletişim halindeyse, birlikte bir şeyler paylaşıyorsa çocuk evde olmalı. Anne çocuk oyun oynasın, televizyon izlesin ben işimi yapayım dediği ortamı kast etmiyorum. Anne –baba gün içinde çocuğuyla 4-5 saat verimli zaman geçirmeli” ifadelerini kullandı.
Haber: Ayşe Selçuk KAĞ
