5 temel duyudan biri olan görme insan hayatı için önem taşıyor. Görme duyusu; göz içi kanamalar, göz içi zar gelişimleri, retina yırtılmaları ya da diyabet nedeniyle ciddi hasar görebiliyor. Tüm bu riskler arasında diyabet yani şeker hastalığı bir adım öne çıkıyor. Bunun temel nedeni doğrudan damar sistemi üzerinde hakimiyet kuran diyabetin oldukça ince ve hassas bir damar yapısına sahip olan gözleri de etkilemesi olarak gösteriliyor. Diyabetin ya da diğer göz rahatsızlıklarının yol açtığı sorunlar “vitrektomi cerrahisi” ile çözülüyor. Doç. Dr. Abdullah Özkaya, vitrektomi cerrahisi hakkında bilgi verdi.
Vitrektomi cerrahisi retina hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. İlk defa 1970’li yıllarda uygulanmaya başlayan vitrektomi cerrahisine, şeker hastalığına bağlı retina yırtılmaları, göz içi kanamalar, göz içi zar gelişimleri, gözün sarı noktası üzerinde zar, delik gelişmesi ya da çekinti olması durumunda başvurulur. Günümüzde çok yaygın görülmese de ilerleyen yaşla ortaya çıkan gözde sinek uçması olarak tarif edilen floaters adlı hastalığın tedavisinde de vitrektomi yapılabilmektedir.
Toplumu giderek etkisi altına alan diyabetin bir insanın vücudunda geçirdiği süre uzadıkça göz tutulum oranları da artmaktadır. Özellikle 10 yılı geçmiş tipik diyabetlerde ciddi oranlarda göz bulguları görülmeye başlamaktadır. Erken teşhis edildiğinde çoğunlukla küçük kanamalar, yağ birikintileri, görme noktası ödemleri, lazer göz içi enjeksiyon tedavileriyle düzeltilebilir. Ancak geç kalındığı takdirde yani diyabet hastaları periyodik kontrollerini aksattığında, tedavi için tek seçenek cerrahi olmaktadır. Vitrektomi cerrahisi sayesinde gözdeki kanlanma, zarlar temizlenmekte ve gözün görme yetisini daha fazla kaybetmesinin önüne geçilebilmektedir.
Vitrektomi cerrahisine, gözün sarı nokta olarak bilinen makula bölgesinde zar oluşumu ve retina yırtıklarına bağlı retina dekolmanı gelişmesi durumunda başvurulmaktadır. Gözün içini dolduran vitreous jeli, 40’lı yaşlardan sonra yapıştığı bölgelerden ayrılmaya başlar. Bazı alanlardan rahat ayrılamadığı için çekme yaparak delik veya yırtık oluşturabilir. Bu yırtıkların da altına sıvı kaçması sonucunda retina tabakası ayrışır ve retina dekolmanı adı verilen durum oluşur. Kanama, yırtık ve delici yaralanmalara neden olan göz travmalarında hem kornea hem de retina hasar görmektedir. Gözün arka kısmını ilgilendiren yaralanmalarda; retina dekolmanı, kanama, zar oluşumu gibi durumlar eş zamanlı meydana gelmişse hem kornea nakli hem de vitrektomi birlikte yapılmaktadır.
Cerrahinin süresi hastadan hastaya farklılık göstermektedir. Hem kornea nakli hem de vitrektomi yapıldığı durumlarda 1-3 saat, retina durumu hafif olan vakalarda ise yaklaşık 1 saat sürebilir. Vitrektomide, diğer göz cerrahilerinden farklı olarak iyileşme zamana yayılır ve görme seviyesi yavaş yavaş düzelir. Cerrahi sonrası ise gözü travmalardan ve darbelerden korumak gerekmektedir. Güneşe çıkarken mutlaka güneş gözlüğü takılması önerilir. Yakın takip ve kontrollerin aksatılmaması, ilaçların düzenli olarak alınması da önem taşımaktadır.
