Düzenli bir şekilde tüketilen süt içerisindeki besin değerli sayesinde günlük mineral ve vitamin ihtiyaçlarını karşılıyor. Ancak ambalajsız olarak tüketime sunulan denetimsiz açık sütler, sağımdan tüketiciye ulaşıncaya kadar geçen süreçte dış etkenlere de açık oluyor ve insan sağlığını tehlikeye atacak mikropların da yaşamasına uygun bir ortam sunuyor.
Güvenli sütün yalnızca denetimli ve steril ortamlarda ortaya çıkabileceğini söyleyen Prof. Dr. Tansel Şireli, süt tüketimi konusunda uyarılarda bulunuyor. Şireli’nin açıklamalarına göre sütün tüketiminde sağıldığı hayvanın sağlık durumundan sağım koşullarına ve bulunduğu ortama kadar geçtiği her aşama büyük önem taşıyor. Açıkta satılan sütlerde sağım sırasında hijyen kurallarına uyulsa da dağıtıma geçene kadar soğuk zincirde bekletilememesi risk oluşturuyor.
“Sütün tehlikeli olup olmadığı; bakarak, tadarak ya da koklayarak anlaşılamaz. O nedenle tüketici, sütün güvenilir olup olmadığını bilemez. Sağıldığı hayvanın sağlık durumu, sağım koşulları belli olmayan, hiçbir denetime tabi olmadan sokaklarda satılan sütler; yüksek düzeyde tehlike potansiyeli taşır.”
“ Açıkta satılan sütlerde, gerek hijyen koşullarına uyulmadan yapılan sağım gerekse de sağımdan tüketime kadar geçen süreçte soğuk zincirin sağlanamaması veya insan teması sebebiyle birçok zararlı mikroorganizma ürer ve çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Evde yapılan kaynatma da bu mikroorganizmalardan bazılarının yok edilmesini sağlayacak düzeyde değildir.”
Süt satın alırken ambalajlı ürünlerin tercih edilmesinin altını çizen Tansel Şireli, UHT ve pastörize kavramlarına da değiniyor. Türk Gıda Kodeksi’nin bu tür gıdalar üzerinde titiz çalışmaları ve prosedürleri var.
“UHT ve pastörize olarak işlem görmüş ambalajlı sütler ise içme sütü olarak işlem görmeden önce platform testleri denilen güvenlik testlerinden geçer. Tüketicilerin, “güvenli” süt tüketmek ve sağlıklarını korumak için Türk Gıda Kodeksi’nin belirlediği normlar çerçevesinde üretilen ambalajlı ürünleri tercih etmeleri gerekir.”
UHT, İngilizce Ultra High Temperature (Ultra Yüksek Isı) sözcüklerinin baş harflerinden oluşuyor. Modern bir UHT sisteminde süt ön ısıtma, yüksek ısı işlemi, homojenizasyon, soğutma ve aseptik olarak paketlenme aşamalarından geçiyor.2 ile 4 saniye süre ile 135-150°C de ısıtılan süt hızla oda sıcaklığına soğutuluyor. UHT sütün dolumu, her türlü dış etkiye kapalı sistemlerde gerçekleştiriliyor. Bu sayede sütün içindeki sağlığa zararlı ve de sütü bozabilecek olan her türlü mikroorganizma yok ediliyor.
