Denizli Devlet Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehablilitasyon Uzmanı Dr. Özcan Alaca, fizik tedavinin özellikle felçli hastaların tedavisi ve kas iskelet sistemi rahatsızlıklarında ilaç kullanımı kadar büyük öneme sahip olduğunu söyledi.
Fizik tedavi; çeşitli ağrıların yaşandığı durumlarda veya felçli hastaların tedavilerinde tercih edilen ve doktorlar tarafından önerilen bir tedavi şeklidir. Peki fizik tedavi uygulaması kimlere uygulanır, nelere dikkat edilmelidir? Denizli Devlet Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehablilitasyon Uzmanı Dr. Özcan Alaca, bu konuda dikkat edilmesi gerekenleri ve en çok sorulan soruları madde madde sıraladı;
Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon ve Önemi Nedir? Kas iskelet sistemi ile ilgili ağrı, fonksiyon kaybı, sakatlık ve yetersizliğin tedavisinde tedavi edici ve uyarıcı akımlar, sıcak bazen soğuk uygulamalar, çeşitli frekansta ses dalgaları, manyetik alan tedavisi, gibi fiziksel ajan ve tekniklerin kullanılmasıdır. Fizik tedavi ağrılı durumun, engelliliğin etkilerini en aza indirerek kişinin işine ve sosyal yaşama dönüşünü kolaylaştırır. Rehabilitasyon ise; herhangi bir nedenle engelli hale gelmiş kişilerin kaybettiği fonksiyonlarını tam veya olabildiği kadar tama yaklaşması, topluma kazandırmak için uygulanan tedavilerin bütünüdür. Amaç, engellilere ya da değişik nedenlerle fonksiyonel bağımsızlığını yitirmiş insanlara fiziksel, ruhsal, ekonomik ve sosyal yönden olabildiğince bağımsızlık kazandırmaya çalışmaktır. Hastayla uyumlu ve kapsamlı uygulanan rehabilitasyon programı yatağa ve başkalarına bağımlı kalma süresini kısaltacak ve yaşam kalitesini yükseltecektir.
Hangi Hastalıklarda Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Uygulamalarına Başvurulabilir?
– Omurga hastalıkları; Bel ve Boyun, Eklem ve Kas incinmelerine bağlı ağrılar, Boyun, Bel, Sırt Fıtıklarında, Duruş bozukluklarına bağlı sırt, boyun ve bel ağrıları, Skolyoz
-Eklem hastalıkları; Artroz (Kireçlenme), Omuz, Dirsek, El ve El bileği ağrıları, Kalça, Diz, Ayak ve Ayak bileği ağrıları,
-Yumuşak doku romatizmaları; Fibromiyalji Sendromu, Karpal Tünel Sendromu, Tetik parmak, Tenisçi dirseği
– Kalça, diz ve omuz protez ameliyatları, artroskopik girişimler benzeri ortopedik ameliyatların öncesi ve sonrasında
-Kırık, çıkıklar ve incinmeler sonrası gelişen eklem sertliklerinde ve kas güçsüzlüklerinde
-Osteoporoz (Kemik erimesi)
-Beyin kanaması ya da beyin damarlarında tıkanmaya bağlı felçler (inme), sinir ve tendon yaralanmalarında
-Omurilik yaralanmalarına bağlı felçler
-Nörolojik hastalıklar (M.S, Parkinson, Periferik Sinir Hastalıklıkları v.b)
-Romatizmal hastalıkların aktif döneminde olmayanlara
-Kalp ve damar hastalıklarında..
-Hareket sistemi dışında lenf dolaşımının bozulması sonucu kol ve bacaklarında şişme olanlara uygulanır.
Fizik Tedavinin Etkileri Nelerdir? Ciddi Yan Etkileri Var Mı? Fizik tedavi uygulamalarının hemen hepsinin ağrı kesici etkisi vardır, ayrıca değişik mekanizmalarla bazılarının ağrılı ve enflamasyonlu dokularda dolaşımı ve dokunun beslenmesini arttırıcı, gergin dokuları esnetici, sert dokuları yumuşatıcı, bazılarının kasları güçlendirici etkisi mevcuttur. Yan etkiden ziyade dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Örneğin kalp pili olan hastalara elektrik akımlarının uygulanmaması veya doktor kontrolünde uygulanması, duyu kaybı olan hastalara sıcak uygulamalarının ve elektrik akımlarının dikkatli yapılması, kemik erimesi ve tedavi bölgesinde metal protezi olan hastalarda ultrason uygulamalarının yapılmaması gibi.
FTR Uzmanına Başvuran Hastalar Hemen Fizik Tedaviye Alınır Mı? Fizik tedavi uzmanı hastayı önce muayene eder, ağrı ve benzeri sorunların nedeni/nedenleri saptar, teşhisi koyar ve hastaya en uygun tedavi planını yapar. Eğer hasta ortopedi, nöroloji, beyin cerrahisi gibi bir başka uzman tarafından fizik tedaviye yönlendirilmişse; fizik tedavi doktoru hastayı muayene ettikten sonra, yollayan hekimle ve fizyoterapistle işbirliği yaparak her hastaya özel fizik tedavi programını düzenler, uygulanmasını sağlar. Tedavi planı içerisinde; ilaç, fizik tedavi, egzersiz, bel okulu eğitimi, postür (düzgün duruş) eğitimi seçeneklerinden yalnızca biri, birkaçı veya hepsi olabilir.
Fizik Tedavi Uygulamasını Kim Yapar? Fizik tedavi hekiminin her hastaya özel olarak yaptığı fizik tedavi programına, öneri ve uyarılarına göre fizyoterapist ve elektroterapist tarafından yapılır.
Fizik Tedavinin Seans Süresi ne kadardır? Fizik Tedaviye Kaç Gün Gelmek Gereklidir? Fizik Tedavinin ortalama seans süresi 30 dakika ile 1 saat arasında değişmektedir. Toplam seans sayısı ise 10 -30 arasında değişir. Rehabilitasyon uygulamalarında hastaya göre değişmekle birlikte seans sayısı da artabilmektedir.
Sık Fizik Tedavi Uygulanmasının Sakıncası var mıdır? Alışkanlık yapar mı? Farklı bölgeler olduğu zaman yapılmasının bir sakıncası yoktur. Fizik tedavi doktorunun kontrolünde kurallara uyularak yapılan fizik tedavinin zararı yoktur. Fizik tedavi bağımlılık yapan bir uygulama değildir. Fakat sağladığı rahatlıktan dolayı hastalarımız bu tür tedavilere daha çok rağbet etmekte bu da bağımlılık yaptığı yönünde yanlış inanışlara yol açmaktadır.
Fizik Tedavi Çocuklara, Yaşlılara ve Hamilelere uygulanabilir mi? Fizik Tedavi dozu, süresi ve uygulanacak cihazlar doğru belirlenirse her yaş grubuna uygulanabilir.
Fizik Tedavi Kemik Erimesi Yapar mı? Kemik Erimesi Saptanan Hastalara Fizik Tedavi Uygulanabilir mi? Fizik Tedavi kemik erimesine (osteoporoz) yol açmaz. Sadece ileri derecede kemik erimesi (osteoporoz) saptanan hastalara fizik tedavide derin ısıtıcı ve traksiyon uygulanmasında dikkatli olunması gereklidir.
Fizik Tedaviden Daha Fazla Yarar Görmek İçin Hastalar Neler Yapabilir? Doktorunuzun ve terapistinizin önerilerine dikkat etmek gerekir. Tedavi sürecinde ilk hafta içinde şikayetlerde bir miktar artış olabilir fakat daha sonra şikayetlerde azalma gözlemlenir. Fizik Tedavi sırasında size doktorunuz veya terapistiniz tarafından günlük yaşamınızda omurganızı ve eklemlerinizi nasıl kullanmanız gerektiği anlatılacaktır. Bu kurallara tedaviden sonra da uymanız tedaviden gördüğünüz yararı arttıracak ve uzun süreli olmasını sağlayacaktır.
Fizik Tedavi Radyasyon İçerir Mi?: Fizik tedavi uygulaması radyasyon içermez, temel olarak yüzeyel ve derin ısı çeşitleri, milivoltlarla ölçülen düşük voltajlı ve vücuda zarar vermeyen elektrik akımları, masaj, egzersiz gibi uygulamalardır.
Kışın Fizik Tedavi Almam Ağrılarımı Arttırır Mı?: Fizik tedavi uygulamalarının yapılması gereken belli bir mevsim yoktur. Yaygın fakat yanlış inanışa göre kışın yapılan tedavilerde fayda alınamayacağı ve hatta ağrıların artacağı sanılmaktadır. Halbuki fizik tedavide çok yoğun sıcaklar uygulanmamakta ağırlıklı olarak bölgesel hafif sıcaklar, derin dokulara nüfuz eden sıcaklar ve elektrik akımları uygulanmaktadır. Bu uygulamaların soğuk havalarda uygulanması daha yararlıdır çünkü romatizmal yakınmalar daha çok kış aylarında artış göstermektedir. Fizik tedavi sonrası 10-15 dakika kadar istirahat edip, hava şartlarına göre normal bir korunma yeterlidir.
Fizik Tedavinin Etkisi Geçici Midir?: Fizik tedavinin etkisinin kalıcı olabilmesi için hastaya da önemli sorumluluklar düşmektedir. Verilen egzersiz programlarını eksiksiz uygulamaları vücutlarını doğru kullanmayı öğrenmeleri bu konuda doktorlarından ve fizyoterapistlerinden yeterli eğitimi almaları tedavinin etkinliğini ve kalıcılığını arttıracaktır. Bazı kronik romatizmal hastalıklar ve rehabilitasyon hastalıklarında ise uygulamalar mevcut kas iskelet sistemi potansiyelini korumak ve hayat kalitesini arttırmak amacına yöneliktir. Burada amaç kesin şifadan çok hayat kalitesini korumaktır.
Kaplıcaya Mı Gitsem Fizik Tedavi Mi Olsam?: Fizik tedavi sadece sıcak ve elektrik uygulamalarından ibaret değildir. Amaç problemli kas iskelet yapılarının fizik tedavi ile hazırlanıp doğru egzersiz, manipulatif uygulamalar, doğru postür ve bedeni doğru kullanmayı öngören eğitim programlarıyla düzeltilmesidir. Kaplıca tedavilerinin ise bazı süregen romatizmal hastalıklarda etkisi vardır ancak kaplıcadan tek başına şifa beklemek yetersiz olur, yine egzersiz ve rehabilitasyon uygulamalarıyla desteklenmelidir.
