Güneş Yanığı Nedir ?
Aşırı güneş ışınına maruziyet sonrası deride oluşan ağrılı bir durumdur. Güneşlenme sonrası ve ultraviyole (UV) içeren ışık kaynaklarının kullanımı ile ortaya çıkabilir. Şiddeti ve oluşma süresi, bireysel ve çevresel faktörlere bağlı değişkenlik gösterir.
- Deniz kıyısında ve dağlık bölgelerde, UV ışınlarını tutan toz partikülleri bulunmadığı için güneş ışığı UV’den zengindir.
- Güneş ışığının etkisi su, kum ve kar yüzeyinden yansıma ile artar.
- Yüksek rakımlı bölgelerde güneş ışınları daha kuvvetlidir.
- Açık tenli kişiler, bebek ve çocuklarda güneş yanığı riski daha fazladır.
- Güneş ışınlarının en yoğun olduğu saatler 1000-1600 saatleri arasıdır.
- Güneş ışınları, deniz, havuz ve gölde suyun 1 metre derinine kadar ulaşır.
- Güneş ışınlarına karşı duyarlanmayı arttıran ilaç (tetrasiklin, psoralen gibi) kullanımı, güneş yanığı riskini arttırır.
Belirtiler
İlk bir kaç saat içinde genellikle deride değişiklik gözlenmez. Belirtiler, sıklıkla, 6 saat sonra başlar ve 12-24 saat sonra iyice belirgin hale gelir. Maruz kalım fazlaysa belirtiler daha erken de ortaya çıkabilir.
- Deri kızarık, hassas ve sıcaktır.
- Deride içi sıvı dolu kabarcıklar (bül) oluşumu, yüz, kol ve bacaklarda şişlik (ödem) görülebilir.
- Ciddi yanıklarda ateş, bulantı, hipotansiyon, çarpıntı, titreme ve deride döküntüler izlenir.
- Güneş yanığı oluştuktan yaklaşık bir hafta sonra deride soyulma meydana gelir.
Ne Yapmalı?
- Güneş yanığı sonucu oluşan ağrıyı gidermek için yanık bölgesine 10-15 dakika süreyle soğuk ve ıslak pansumanlar uygulayın. Bu işlemi gün içinde sık tekrarlayın. Direkt buz uygulamasından kaçının.
- Ağrı günlük yaşantınızı etkiliyor ise ağrı kesici ve inflamasyonu azaltan ilaçlar kullanabilirsiniz.
- Nemlendirici kremleri düzenli uygulayın. Deride içi sıvı dolu kabarcıklar oluşmuşsa bu ürünleri kullanmayın. Doktorunuza başvurun.
- Gün içinde yeterli miktarda su tüketin.
Korunma
- Güneş ışınlarının yoğun olduğu saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçının.
- Doktorunuza danışarak, ilkbahar ve yaz mevsiminde, koruyuculuk faktörü en az 30, cildinize uygun, güneşten koruyucu krem kullanın. Kremi güneş ışınları ile temastan 20 dakika önce güneş gören bölgelere, yeterli miktarda uygulayın. Bu işlemi 2-3 saat aralıklarla tekrarlayın. “Geniş spektrumlu” güneşten koruyucu ürünleri tercih edin.
- Güneş ışınlarından koruyan dudak kremleri kullanın.
- Açık renkli ve bol giysileri tercih edin.
- Siperlikli şapka kullanın.
Son olarak Prof. Dr. Duygulu hastalarımızın kullanacakları kremler konusunda Dermatoloji uzmanına danışılması gerektiğini, belli saatlerde güneşe çıkılması konusunda da uyarılarda bulunarak deri kanserine yakalanma riskini oldukça azaltabileceklerini de belirtti.
