Türkiye’de son dönemde yaşanan patates ve soğandaki fiyat artışı tartışması gündem oldu. Patates ve soğandaki yaşanan fiyat artışını halcilere sorduk.
Türkiye sebze ve meyve komisyonu federasyonu yönetim kurulu üyesi Halil Öztürk,halci Özay Demirayak ve Erol İduğ patates ve soğandaki yaşanan fiyat artışını değerlendirdi.
Fiyat artışlarının depolamakla alakası olmadığını belirten Öztürk sözlerine,”Tabii mutlaka zaman zaman Türkiye’de benzeri stoklama depolama sistemi yaşanıyor. Ama Türkiye’de bu sektörün fiyat dalgalanmasının ya da fiyatların yükselmesinin birkaç kişinin elinde olduğu düşünülüyor. Bu noktada özellikle bu yıl yaşanan problem şu. Önce hastalığın teşhisini koyup ona göre tedavisini yapmak lazım. Bu dönemde depolarda ürün yok. Bu ay itibari ile Türkiye’de üretim genelde Adana Bölgesi, Mersin-Hatay Bölgesi, yine İzmir-Ödemiş Bölgesinde özellikle patates üretilmekte. Bu ürünlerin depolanma şansı yok. Aynı anda piyasaya sürülerek tüketilmekte. Soğanda hemen piyasaya sürdürülerek tüketilmekte. Soğan açısından düşünürsek, depolanacak ürünler Temmuzun 20’sinden Eylül’ün sonuna kadar Amasya Bölgesi, Polatlı Bölgesinde üretilerek depolara konulup kışın tüketime sunulmaktadır. Diğer türlü patateste ise, Afyon, Niğde ve Nevşehir bölgesinde üretilen ürünler depoya girmekte, onlarda kışın tüketilmek üzere depolara gönderilmektedir. Bu açıdan bu aylarda depolarda ürün yoktur. Bunu netleştirmemiz gerek.”diyerek başladı.
Siyasetçilerin değerlendirmelerine eleştiri getiren Öztürk,”Fiyatların iniş çıkışlarının sebebi ise genel manada bu yılki etki iklimseldir. Özellikle bu yıl Çal’da yoğun yağışlar yaşandı, afetler oldu. Denizli’nin farklı yerlerinde çok ciddi yağışlar meydana geldi. Üzüm üreticileri bu durumdan çok muzdarip. Dolayısıyla üzümde fiyat yükselmesi yaşanacak. Peki, üzümde bu yükselme yaşandığında ürünler depolanmış mı olacak? Seçim propagandaları yapılırken adaylar sürekli soğan ve patates üzerinden yorum yaparak gündem oluşturuyorlar. Devamlı kulaktan dolma şeyler söylenmekte. Ben onlara şunu tavsiye ediyorum. Lütfen danışmanlarınızdan bu konuda net bilgi alın. Olmadı gelin bizlerden bilgi alın. Günlük poplist siyaseti bırakın. Tarım politikasıyla ilgili ne yapacağınızı lütfen anlatın.”dedi.
Fiyat artışını örneklerle açıklayan Öztürk,”Patatese örnek şu. Örnek bir üreticimiz var. Normalde 10 hektarlık bir alanda 50 ton patates hasat ederken bu yılki iklimden dolayı 50 ton patatesi hasat edemedi, 1 ton, 5 ton hasat etti. Türkiye de bu dönemde özellikle mayıs ve haziran ayında üretilen patates ve soğanda örneğin üretimimiz 100 kg ise 10 kiloya düştü. Arz azaldı, dolayısıyla talep devam etti. Sonrasında arz talep seviyesi içinde fiyatlarda yükselme yaşandı. Sayın bakanımızın bir kaç gün öncesinde, patates ve soğanlarda gümrük vergisinin kalkacağı üzerine açıklaması var. Kendileriyle de zaman zaman istişaremiz oluyor. Şuan için fiyatlarda bir değişiklik yok. Ama ithalat izni verildikten sonra, yani bu dönemde piyasadaki arzın az olması nedeniyle arz açığını farklı kanallardan özellikle yurtdışından karşılanması sebebiyle arzın eksikliği giderildikten sonra mutlaka fiyatlarda düşüş yaşanacaktır. Zaten fiyatlar önümüzdeki ay içerisinde Türkiye şartlarına göre de düşüş yaşayacaktır. Özellikle Temmuzun 10-15inden sonra üretim artacak ve fiyatlar düşecektir. Fakat 15 günlük süreçte Türkiye patates ve soğan ihtiyacını değişik kanallardan karşılamalıdır.”dedi.
Hal esnaflarından Özay Demirayak,”Halde patates ve soğan, boylarına göre satılıyor. Küçük/orta boy olanlar 1.5 TL ile 2 TL arasında satılıyor. İri olanlar ise 2.5 ile 3 TL arası satılıyor. Pazarda ise fiyatları tabii değişiyor. Yaklaşık 10 gün sonra fiyatların düşmesini bekliyoruz. Çünkü Afyon-Sandıklı bölgesinde, Bursa-İnegöl’de, Niğde’nin bazı erkenci bölgelerinde hasatlar başlayacak. Aynı şekilde soğanda da 10 gün kadar sonra fiyatlar düşüşe geçecektir.”dedi.
Hal esnaflarından Erol İduğ,”Tabii bunun bize de olumsuz etkileri oluyor. Örneğin bir lokantacı aldığı ürünün fiyatından sıkıntı yaşayabiliyor. Ama bu tamamen iklimsel etkenli bir olaydır. Tamamen geçici bir durumdur.”dedi.
