Son dönemlerde sık sık gündeme gelen Heimlich manevrası ABD’li hekim Henry Heimlich tarafından 1970’lerde tanımlanmıştır. Bu manevra ile solunum yoluna kaçan yabancı cisimlerin çıkartılması ve hastanın hayatının kurtarılması amaçlanır.
Pamukkale Üniversitesi Acil Tıp AD. Doktor Öğretim Üyesi Murat SEYİT’in yaptığı açıklamada ilk yardımın önemli uygulamalarından birisi olan Heimlich manevrasına dikkat çekti. Açıklamasında aynı temel yaşam desteğinin bilinmesi gibi bu ilk yardım manevrasının özellikle sağlık çalışanları, ebeveynler, öğretmenler hatta mümkünse herkes tarafından bilmesi hayati öneme sahiptir. Solunum yoluna yabancı cisim kaçan bir kişi ile karşılaşıldığında eğer tam tıkanıklık olmaz ise kişi öksürür, nefes alabilir ve konuşabilir. Bu kişi öksürmeye teşvik edilir. Ağız içerisinde yabancı cisim görülmez ise ağız içinde parmakla yabancı cisim körlemesine çıkarılmaya çalışılmaz. Bu yabancı cismin daha da aşağıya itilmesine sebep olabilir. Eğer yabancı cisim görülüyor ve çıkarılabilecek durumdaysa çıkarılır. Eğer tam tıkanma meydana gelmişse kişi nefes alamaz, panik haldedir, ellerini boynuna götürür ve konuşamaz; morarmaya başlar. Bu durumda Heimlich manevrası uygulanır. Bu sırada 112 Acil Hizmetlerden yardım istenir. Heimlich manevrasını uygulamak için kişinin arkasında durulur. Bir elin başparmağı kişinin göğüs kafesinin hemen altına gelecek şekilde yumruk yapılır ve diğer eli ile kavranır. Yumruk yapılan el, içe ve yukarı olacak şekilde 5-6 kez kuvvetli bir şekilde ilk yardımcı kendinize doğru çeker ve cismi soluk borusundan çıkarmaya çalışılır. Kişinin bilinci giderse temel yaşam desteğine başlanır. Bebeklerde çenesinden kavranarak bir kolun üzerine yüz üstü yatırılır aynı kol dizin üzerine konur öne eğilir, daha sonra iki kürek kemiğinin ortasına sert ve süpürür tarzda beş altı kez vurulur. Önemli bir durum ise kişinin tek başına olduğunda ve tam tıkanıklık geliştiğinde ne yapması gerektiğidir. Kişi bu durumda bilinci açıkken hiç vakit kaybetmeden bir sandalye, koltuk köşesi gibi köşeli sert zemine göbek deliğinin üç parmak üstüne var gücü ile öne eğilerek veya düşerek kendine bası yapmalıdır.
Bilinci kapanan, nabzı olmayan hasta hızlıca sert bir zemine yatırılarak temel yaşam desteği yani kalp masajı uygulanır. Soluk borusuna yabancı cisim kaçması veya kişinin kalbinin durması her an normal yaşam içerisinde karşılaşılabilen bir durum olabileceği; Heimlich manevrası ve temel yaşam desteği gibi hiçbir yardımcı araca ihtiyaç olmadan kişinin hayatının kurtulabileceği unutulmamalıdır.
