Acıpayam’da yaşanan deprem felaketi ile ilgili Denizli Deda Haber olarak, Bölgede yaşayan biri olarak en iyi tanıyan isimlerden biri olan Acıpayam’da mesleğini icra eden Jeoloji Mühendisi Murat Akyol ile bir röportaj gerçekleştirdik. Acıpayam’da meydana gelen depremin nedenini bilimsel veriler ışığında açıklayan Akyol, Acıpayam Ovası’nda bir ayrılma süreci yaşandığını ve depremin bu hareket sonucunda meydana geldiğini söyledi.
20 Mart 2019 Çarşamba Günü Denizli’nin Acıpayam ilçesi’nde Kandilli Rasathanesine göre 5.5, AFAD’a göre 5.7 Büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Merkez üssü Acıpayam’ın Yeniköy Mahallesi olan deprem, Acıpayam ilçe merkezinde ciddi bir hasara sebep olmazken, Ucarı, Karahöyük, Corum, Oğuz, Kırca ve Ovayurt Mahallelerinde evlerin yıkılmasına ve hasar görmesine neden oldu. En büyük tesellinin can kaybı yaşanmaması olurken, büyük depremin ardından 2 bine yakın artçı deprem de ilçe halkını tedirgin etti.
Acıpayam’da yaşanan deprem felaketi ile ilgili Denizli Deda Haber olarak, Bölgede yaşayan biri olarak en iyi tanıyan isimlerden biri olan Acıpayam’da mesleğini icra eden Jeoloji Mühendisi Murat Akyol ile bir röportaj gerçekleştirdik. Deprem ile ilgili bölge halkının merak ettiğini soruları sorduğumuz Akyol, depremin nasıl gerçekleştiği, bazı mahallelerde yıkımın neden daha çok olduğu ve yeni bir deprem beklentisinin olup olmadığı gibi sorulara açık yüreklilikle yanıt verdi.
20 Mart’ta Acıpayam ilçe merkezinin 7 km doğusunda Merkez üssü Yeniköy Mahallesi olan bir deprem meydana geldi. Tabi o günden bu güne kadar da 2 bine yakın artçı sarsıntıları oldu bunun. Halk tabi burda tedirgin oldu. Hemen alel acele bir biçimde Belediye, AFAD, UMKE, Kızılay ve bölgedeki diğer yardım kuruluşları burada kriz masası kurdu. Bundan yönetildi. İki tane çadır kent kuruldu. Ovada durum biraz daha farklıydı. Köylerde yaşayan halkın evlerinin yakınlarına çadırlar kuruldu. Hasar gören evlerin yanında ahırlar da vardı. Şükür ki can kaybı yok. Ama güvenlik, yeme-içme konusu çadırlar yayıldığı için sıkıntı oldu ama o da çözüldü.
Bu ovanın üzerinde bulunan mahallelerdeki yapılaşma 90’lı yılların öncesinden olduğu için kerpiç, yığma taş, çamur dolgulu taş duvarlar vesaire bu tarz yapılar çok olduğu için buralarda hasar biraz büyüktü. Tabi bunun jeolojik altyapı da var. Ovadaki zemin Acıpayam’a göre daha gevşek olduğu için oralardaki etkisi çok daha fazla oldu. Şükür ki bu felaketlerde herhangi bir can kaybı olmadı.
Yani burada geçmişte Burdur Depremleri dışında Jeolojik olarak da sosyolojik olarak ta sakin bir bölgeydi. Burası Burdur- Fethiye fay zonunun kuzey uçlarına denk geliyor. Ege Bölgesi açılma sistemlerinin arsında kalan bir bölge. Tabi genel olarak da Acıpayam’da bir açılma var. Bu açılma neticesinde ovanın ortasında bir çökme meydana geliyor. Sürekli ötelelen bu çökme hareketi esnasında da parçalarda kırıklar meydana geliyor. Acıpayam Ovası ortadan ikiye ayrılıyor diyebiliriz buna. Yeniköy ile Acıpayam’ın bulunduğu bölge günden güne birbirinden ayrılıyor diyebiliriz. Bu ayrılan zonu ortasında da Dalaman Çayı’nın bir kolu bulunuyor. Dalaman Çayı kendi süreklediği taş toprak ile oradaki fayı kapatıyor. Bizim oradaki diri fayı nihayetinde tam olarak göremememizin nedeni hem bu kadar uzun bir süre sonra burada bir deprem olması, hem de net bir şekilde görülmeyen bir noktada olması. Ama şu an haritalarımızda kırmızı çizgi ile kalın bir çizgi ile çizdiğimiz bir fayımız var.
Ben Deprem olduğu sırada Acıpayam’daydım. Tabi farklı sismograflar tarafından farklı rakamlar okunabiliyor. 5.5, 5.7 Avrupa ve Amerika’daki rakamlar biraz daha yüksek tabi onlar da daha sonra revize edildi. Bu sismograflar salınım hareketini rakamlıyorlar. O voliteyi ölçüyor. Rakamlar o sismografların hassasiyetlerine bağlı değişiyor. Ama şiddet, bu bölgedeki halkın artık o kütlesel hareketin buradaki hareketine bağlı olarak değişiyor. Yani bir ileri geri hareketi ile yukarı aşağı hareketi ya da burkulma hareketi buradaki şiddetini değiştirebiliyor. Hele ki gevşek zemin, yeryüzüne yakın su seviyesi ve yapılaşmadaki hatalar şiddetini değiştirebilir.
Bedirbey, Yeniköy ve Ucarı hattı, ovanın sınır hattı. Fayın ovayı ikiye böldüğü ve o bölünen hattın üzerinde bulunan köyler. Yenköy’ün zemini itibari ile biraz daha sert. Oradaki kayaç yapısından dolayı biraz sert. Bir de evler daha çok tek katlı. Ucarı, aslında bu hattan biraz daha uzak. Ama orada su seviyesi biraz daha yüksek. Hatta orada bir göl var. Bataklıktı önceden çevre planlaması dahilinde göl etrafında bir parka çevrildi. Tabi o su seviyesinin yüksek olması buradaki depremin yıkıcı olmasına neden oldu. Yani oradaki yeryüzüne yakın su seviyesi depremin şiddetinin orada biraz daha farklı olmasına sebep oldu. İşte rakamlardaki şiddeti ile hissedilen şiddet arasındaki farkın sebebini bu şekilde açıklayabiliriz.
Öncelikle biz bu ana şoktan sonra meydana gelen depremleri bir bütün olarak düşünüyoruz. Bir mekanizma vardı ve harekete geçti, bir çökme olayı vardı. Oturma olayı. 5.7’den sonra 2 bin tane artçı deprem oldu. Tabi bu artçıların arasında 5 şiddetinde bir depremin olması da normal 4.5’leri de gördük. Biz bunları artçıların arasında olarak değerlendiriyoruz. Bu hareketin devamı olarak. Farklı farklı deprem oldu şeklinde düşünmüyoruz. Ama ilk ana şoktan biraz daha düşüktü artçı diyebiliriz.
Halkımız da bizi bu konuda biraz sıkıştırdı. Bir beklenti içerisindeydi Sürekli bir açıklama talebi oldu. Devam eden artçıların ne kadar şiddette ve ne zaman olacağını biz tam olarak öngöremediğimiz için bu tür bir açıklamayı doğru bulmadık. Ama deprem oldu. Artçıları da giderek azalıyor. Genel rutininde devam eden bir deprem diyebiliriz. Bundan sonraki süreçte ekstra bir şey beklemiyoruz.
Hali hazırda çalışmalar devam ediyor. Gerek Jeoloji Mühendisleri tarafından raporlama çalışmaları devam ediyor. Açıklanan raporlar önceki yapılan akademik çalışmalar içerisindeydi. Kısa sürede depremin olduğu süreç içerisinde bir çalışma yapıldı. Halen devam eden çalışamalar var. Çünkü depremin olduğu bölge geniş bir bölge. Haliyle bu çalışmalar kısa süre içerisinde bitmez. Yerin 15-20 km altında olan hareketin yerin üzerindeki etkisi farklı. Bu konu ile ilgili daha derin teferruatlı çalışmalar devam ediyor diyebilirim. Tabi deprem seçim sürecinde olduğu için gereken yankıyı bulmamış olabilir ama bir şekilde yerel yönetim, genel merkezin çalışmaları yeterli diyebiliriz.
Röportajın tamamını videomuzdan izleyebilirsiniz..
Röportaj&Haber: Serkan Özkurt
Yarın, röportajımızın Acıpayam’ın Afet Bölgesi ilan edilmesi, ve bundan sonraki süreçte Acıpayam’da neler yapılması gerektiği ile ilgili kısmını da Denizlidedahaber.com’dan okuyabilirsiniz..
